Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
KrzysztofBochnia
zmianęodnoszącąsiędoklauzulidobrejwiary.Termintenzastąpionyzostał
przeznrozsądekisłuszność”.Dobrawiarautrzymanazostałanatomiastwyłącz-
niewznaczeniusubiektywnym.Dziękitakiemurozwiązaniuwyeliminowane
zostałyniejasnościorazniekonsekwencjawstosowaniupojęciandobrawiara”,
wcześniejużywanegowdwóchróżnychznaczeniach.
Znaczenieklauzulgeneralnychwpolskimprawodawstwienależyoceniać
głównieprzezpryzmatart.5kodeksucywilnego,którywskazuje,żennie
możnaczynićzeswegoprawaużytku,którybybyłsprzecznyzespołeczno-
-gospodarczymprzeznaczeniemtegoprawalubzzasadamiwspółżyciaspo-
łecznego.Takiedziałanielubzaniechanieuprawnionegoniejestuważaneza
wykonywanieprawainiekorzystazochrony”.Wspomnianyprzepisnależy
uznaćzanajważniejszyzprzepisówzawierającychklauzulegeneralne.Stano-
wion,żetreść(granice)wszystkichuprawnieńmaterialnegoprawacywilne-
gookreślająnietylkonormyprawnetworząceposzczególneuprawnienia,ale
takżezasadywspółżyciaspołecznegoispołeczno-gospodarczeprzeznaczenie
prawa.Takijestsenszawartegowprzepisiesformułowania,żedziałanielub
zaniechanieformalniezgodneztreściąprawapodmiotowego,leczsprzeczne
zzasadamiwspółżyciaspołecznegolubspołeczno-gospodarczymprzeznacze-
niemprawaniejestuważanezawykonywanieprawainiepodlegaochronie.
Tegorodzajudziałanieczyzaniechanienazywasiętradycyjnienadużyciem
prawa,jesttojednak1jakwidać1określenienieścisłe35.Biorącpoduwa-
gęobecneorzecznictwo,art.5kodeksucywilnegomauelastycznićprzepisy
prawnepoto,byzapobiecstosowaniuprawawsposób,którymanaceluwy-
warcieskutkówniemoralnychalborozmijającychsięzasadniczozcelem,dla
któregodaneprawobyłoustanowione1choćformalniesątodziałaniazgodne
zprawem36.
Obydwakryteriaocenyzachowaniaosobyuprawnionejmającharakter
obiektywny.Otym,czyzachowanietomieścisięwgranicachprawapodmioto-
wego,decydujejegozgodnośćzzasadamiwspółżyciaspołecznegoispołeczno-
-gospodarczymprzeznaczeniemprawa,anienastawieniepsychicznepodmiotu,
tj.pobudekjegodziałania,zamierzonegocelulubwiny37.Ztreścikomentowa-
negoprzepisuorazjegomiejscawsystematycekodeksucywilnegowynika,że
odnosisięondowszystkichuprawnieńprzyznanychnormamiszerokorozumia-
negomaterialnegoprawacywilnego38.Wdziedzinieprawapracykomentowane-
muprzepisowiodpowiadacodotreściifunkcjiart.8Kodeksupracy.Artykuł
5Kodeksucywilnegodotyczybowiemuprawnieńprzysługującychwszystkim
kategoriompodmiotówtegoprawa,takżeSkarbowiPaństwaiinnymosobom
35KomentarzdoKodeksucywilnegoE.Gniewek.Wyd.C.H.Beck2014.
36Por.wyrokTKzdnia17.10.2000r.,SK5/1999.OTK2000,nr7,poz.254.
37WyrokSNzdnia17.09.1971r.,IIIPRN77/71.
38Artykuł1,nb7113;zob.teżuzasadnieniewyrokuTKzdnia17.10.2000r.,SK5/99.
OTK2000,nr7,poz.254.
