Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI.STRZAŁKACZASUIPOLITYCZNAENTROPIA
Oilewszakżeprzestrzeńniemożeistniećbezczasu,toczasbez
przestrzenijaknajbardziej.Wnaszejcodziennejrzeczywistościmu-
zykajestprzykłademświatabezprzestrzeni,alepodlegającemury-
gorowiczasu.Utwórmuzycznyniestanowicontinuum.Czasmu-
zycznyjestczasemziarnistym.Dziełomuzycznejestbytem
pozaczasowym,ajegowykonaniewmetafizycznywręczsposób
stajesięruchomymobrazemwieczności11.
Czasmatematycznyjestczasempustym,abstrakcyjnym.Wróćmy
wszakżedoczasudoświadczanego.
StephenHawkingopisał,jakfunkcjonująstrzałkiczasu,którenadają
mukierunekipozwalająodróżnićprzeszłośćodprzyszłości12.Pierw-
szatostrzałkatermodynamiczna,którawiążekierunekczasuzkie-
runkiemwzrostuentropii.Termodynamicznastrzałkaczasuwyja-
śnia,żemałeukładypozostawionesamesobiezawszedążądostanu
owiększymnieporządku.Toonaokreślatzw.strzałkępsychologicz-
ną,czylisposób,wjakimysamipostrzegamyczas,odróżniając
przeszłośćodprzyszłości.Onatakżewpływananaszepostrzeganie
strzałkikosmologicznej,czylikierunkuczasuzwiązanegozrozsze-
rzaniemsięlubkurczeniemwszechświata.Ponieważludzkość,
zgodniezprawamifizyki,możeistniećtylkowwarunkachrozsze-
rzaniasięwszechświata,naszakosmologicznastrzałkatakżezgodna
musibyćzestrzałkątermodynamiczną.Kosmologicznastrzałkawy-
nikawięcztego,żeświatsięrozszerza,aniekurczy.
Sąjeszczeinnestrzałki.
Biologicznąstrzałkęczasudoświadczamynasobiewszyscy(atakże
inneorganizmyżywe)-rodzimysię,dojrzewamy,starzejemy
iumieramy.IniepomogąwtymżadneportretyDorianaGreya,fau-
stowskiepakty.
Doznawanastrzałkaczasutozapisnaszychwspomnień.Pamiętamy
przeszłość,alenigdydoznańzprzyszłości.Żadnawyroczniaczyjas-
nowidznieodtwarzaprzyszłości.
30
11
F.Kobiela,op.cit.,s.97.
12
S.Hawking,op.cit.,s.137-144.
Switalski-Klepsydraitron.indd30
i
15.09.202015:55
