Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
częściomówić.Większośćztychprzekazówźródłowychznanajesthistorykom
odwielupokoleń,byływielokrotniepublikowaneikrytykowane.Czującsię
zatemzwolnionyodomówieniaichwtymmiejscu,odsyłamczytelnikadoza-
mieszczonegonakońcupracyzestawieniawładcówsłowiańskichiichtytułów,
gdziepodanowjakichźródłachwystępują,apoinformacjeosamychźródłach
1domonumentalnegoSłownikaStarożytnościSłowiańskich
8
.
Wartośćtakbogatejiróżnorodnejbazyźródłowejdobadańnadtytulaturą
monarsząjest,oczywiście,zróżnicowana.Najwięcejwartesąteprzekazy,które
informująotytulaturzewłasnejpanującego,takiejakdokumenty,listy,pieczęcie
czymonety.Nadwyrazprzydatnesąteźródła,zktórychdowiadujemysię
ozmianieczyprzybraniunowegotytułu.Takichwzmianekjestjednakniewiele.
Najwięcejposiadamyinformacjizeźródełnarracyjnych,nieprzekazującychnam
tytułu,alenazwęwładcy.Niezawszebowiemtytułinazwasątożsame.Ouży-
ciudanejnazwydecydowałozazwyczajwykształceniepisarza,przyjętakon-
wencjastylistyczna,czasemretoryka.Wszystkotosprawia,żewłaściwiewięk-
szośćprzypadków,wktórychpojawiająsięnazwywładcówsłowiańskich,musi
byćrozważanawkontekściestylistykiijęzykaźródła.
Źródławykorzystanewpracypochodząprzedewszystkimzokresu,jakiza-
kreślonowramachchronologicznych,czylizczasówdokońcaXIIwieku.Cza-
samijedyniesięgniętodotekstówpowstałychwpierwszejpołowieXIIIstuleciu,
gdyżtylkooneinformowałynasosprawachzwiązanychzkońcemXIIstulecia.
Niewykorzystywanojednakpóźniejszychtekstów,gdyżpisanebyłyjużwokre-
sie,gdyzasadytytulaturyzostałyukształtowane,aczęstotytuływłaściwedla
czasówwspółczesnychsobie,pisarzeprzenosilinaopisywanąprzeszłość.
Badanianadtytułamiinazwamiwładcówsłowiańskichwtakimzakresie,
jakwponiższejpracy,nigdydotądniebyłypodejmowanewhistoriografiipol-
skiejczyinnychkrajówsłowiańskich.Opracowaniupoddawanojedyniealbo
poszczególnetytuły,alboprzemianywtytulaturzewposzczególnychkrajach.
Dotyczytopraczarównojęzykoznawców,jakihistoryków.Badaniajęzyko-
znawczekoncentrująsiętylkonanazwachsłowiańskich,bezwnikania,cozro-
zumiałewrównoleglepojawiającesięwźródłachtytułygreckieczyłacińskie.
WynikitychbadańzaprezentowanezostaływSłownikujęzykastarosłowiań-
skiego,wydawanymwPradzewlatach195911992,przedstawiającymtakże,
conajważniejsze,wszystkieprzypadkiwystąpieniainteresującychnasterminów
wtekstachsłowiańskich
9
.UstaleniabadawczeprezentujetakżeSłownikjęzyka
ruskiegoXI1XVIIwieku,wydanyprzezInstytutjęzykarosyjskiegoAkademii
111111111
8
Słownikstarożytnościsłowiańskich.EncyklopedycznyzaryskulturySłowianodczasównaj-
dawniejszychdoschyłkuwiekuXII.T.118.Wrocław1Warszawa1Kraków196111996[dalej:
SSS].
9
Slovn.kjazykastaroslověnského1Lexiconlinguaepalaeoslovenicae.Eds.J.K
URZ
,
Z.H
AUPTOVÁ
.Praha195911997.
~14~
