Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rzeszy,dodatkowoosłabiającświeckąwładzęwPradze.Krestemuprzyniosło
panowaniePrzemysłaOttokaraI(119211230),któryuzyskałtytułkrólewski
dlaCzech(dotychczasprzyznawanyadpersonam)istworzyłpodstawypotęgi
czeskiejwprzyszłości.
CezurakońcaXIIwiekujakokoniecwczesnegośredniowieczauchwytna
jesttakżewwymiarzekulturalnym,społecznymigospodarczym.Wnastępnym
stuleciuwczęścikrajówsłowiańskich,takichjakCzechyczyPolska,doszłodo
takzwanejnrewolucjiXIIIwieku”
5
.Przemianyspołeczne,gospodarcze,kultu-
rowe,wreszcieiludnościowezwiązanezintensywnąkolonizacjąnaprawie
niemieckimzmieniłyobliczeziemsłowiańskich.Innyniecorodzajprzemian
wtychdziedzinachobjąłwXIIIstuleciupołudniekrajówsłowiańskich,gdzie
odrodzeniepaństwowespowodowałoznacznyrozwójgospodarczyikulturowy.
InaczejzupełniewyglądałasytuacjanaRusi,gdziedorozkładupolitycznego
państwaiewidentnegozałamaniagospodarczegoikulturowego,widocznego
wpoczątkachXIIIwiekudoszłyzniszczeniaiwyludnieniazwiązaneznajazda-
miMongołów.Historiakażdegozkrajówsłowiańskichjestinna.Wszystkie
jednakodsamegopoczątkuwyrastajązidentycznychkorzeni.Sąnimibardzo
zbliżonetrzymodelekulturowe,wyróżnianeprzezarcheologów,czygrupyję-
zykoweobserwowaneprzezjęzykoznawców.Obserwującprzemianywdziedzi-
niekulturypolitycznejijęzykapolitycznego,jakichczęściąjestzagadnienie
tytulatury,wychodzącodtejzwartościkulturowejwVIwieku,wkońcuXII
osiągamypewnądośćczytelnągranicę
6
.Widzimyjątakżewpewnymstopniu
wzakresietytulaturymonarszej.
Obszarembadańnadtytulaturąwładcówsłowiańskichobjętocałośćterenów
wczesnośredniowiecznejSłowiańszczyzny.Chodzioogromnyobszar,ciągnący
sięzewschodunazachódodszerokichprzestrzeniruskichziem,rozpoczynają-
cychsięgdzieśnadWołgą,ażpoterenyzamieszkałeprzezSłowiannadŁabą.
ZpółnocynapołudnieSłowiańszczyznarozpościerasięzaśodpołudniowych
wybrzeżyBałtykuażpopółwysepgrecki.Oczywiście,niecałytenobszarjest
zamieszkaływewczesnymśredniowieczuprzezSłowian.Niemożnajednak
opisaćterenówsłowiańskichprzyużyciunazwpaństwowych,gdyżteulegały
znacznymzmianomprzezsiedeminteresującychnasstuleciiniepozwoliłybyna
konkretnerozstrzygnięcia.MówimyzatemocałejSłowiańszczyźnie,terenienad
wyrazrozległym,zasiedlonymtakżeprzezinneetnosy.Przyobserwacjitenden-
cjiwtytulaturzeinazewnictwiejesttojedynemożliwerozwiązanie.Rozróżnie-
nienaSłowianwschodnich,zachodnichipołudniowych,biorącpoduwagęroz-
111111111
5
Ciąglemałojestpracukazującychprzełomkulturowy,jakinastąpiłnatereniezachodniej
SłowiańszczyznywXIIIwieku.Ogłębokościprzemiantegoczasuszerzejpisanowpracy:Kultu-
raśredniowiecznegoŚląskaiCzech.„Rewolucja”XIIIwieku.Red.K.W
ACHOWSKI
.Wrocław
1998.
6
Por.takżerozważaniaocezurzeprzełomuXIII/XIVwiekuwdziejachnEuropySłowiań-
skiej”JerzegoK
ŁOCZOWSKIEGO
:EuropaSłowiańskawXIViXVwieku.Warszawa1984,s.10n.
~12~
