Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
I.Wokółkobiecości,męskościimediów
mężczyzn”
7
.OdkrytorównieżgenuważanyzaantagonistęgenuSRY
.Gen
DAX-1znajdujesięnachromosomieX,ajegoduplikacjauistotokario-
typieXYskutkujerozwojemfenotypużeńskiego,mimoposiadaniaprzez
osobnikaprawidłowegoSRY8.Rozwójpłciowypłodu,wtymprocesde-
terminacjipłci,regulowanyjesttakżeprzezgenyzlokalizowanenaauto-
somachnp.WT1,GATA4,NR5A1,DMRT1,SOX9,STARD19.Obecnie
wiadomorównież,żemutacjewyżejopisanychgenóworazinnychgenów
biorącychudziałwróżnicowaniupłciowymprzyczyniająsiędopowsta-
wanialicznychzespołówklinicznychzwiązanychzzaburzeniamirozwo-
jupłci–takichjak:dysgenezjagonad,nieprawidłowościgonadinadner-
czy
,zespółFrasiera,zespółDenysa–Drasha,hermafrodytyzmitp.10–ale
równieżzzaburzeniamiogólnorozwojowymi,m.in.niedorozwójumysło-
wy
,autyzm,zaburzeniaukładukrążenia,dystrofiemięśniowe,heterotak-
sjeczyinnelicznerozwojowezmianywielonarządowe11.
Dlarozwojujednostkirównieważnajakpłećgenotypowaokazujesię
płećhormonalna.InformacjagenetycznazawartawstrukturachDNAjest
bowiemrealizowanakolejnopoprzezsterowanierozwojemukładuhor-
monalnego.Płećhormonalnazwiązanajestzwewnątrzwydzielnicząpra-
cąjąderijajników
.Obagruczołyprodukująhormonypłciowe:androge-
nyiestrogeny
,leczwróżnymstosunkuproporcjonalnym–uosobników
męskichpoziomandrogenówprzewyższapoziomestrogenów,natomiast
uosobnikówżeńskichjestodwrotnie12.Produkcjaoburodzajówhormo-
nóworazichwydzielaniewkorzenadnerczyukażdejzpłcisąkonieczne
doregulacjiirozwojuwielucechczyfunkcjifizjologicznychorganizmu.
Ponadtodziałanieszczególnejkombinacjihormonównastrukturymó-
zgowiawokresieokołoporodowymmożewpływaćnapoczucieprzyna-
leżnościdookreślonejpłci(niekonieczniewyznaczonejrozwojemsoma-
tycznym)orazorientacjipłciowejipreferencjiseksualnych.Prowadzone
7E.Lichtenberg-Kokoszka,Biomedyczneaspektykształtowaniapłcisomatycznej,
DFamilyForum”2019,nr6,s.53–54.
8Tamże.
9J.Czarny
,Molekularnepodłożedeterminacjipłciczłowiekaorazzaburzeniatego
procesuzuwzględnieniemroliwybranychgenów,DActaMygenica”2020,nr17,s.42.
10R.Piprek,Genetycznepodłożezaburzeńdeterminacjipłciirozwojugonad,DEn-
dokrynologiaPolska”2008,t.59,nr6,s.502–514;D
.T
.MacLaughlin,P.K.Donahoe,
Sexdeterminationanddifferentiation,DTheNewEnglandJournalofMedicine”2004,
vol.350(4),s.367–378.
11J.Czarny
,Molekularnepodłożedeterminacjipłci…,s.42.
12S.Dulko,Sagaopłci…,s.88.
