Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OMariiKomornickiejjęzykiemnaukowymiliterackim…
17
częstomazwiązekzeskrywanymitajemnicami.Helbig-Mischewskiprzyznaje,
żeniektóreurojeniaPiotraWłastacharakterystycznesądlaświataschizofre-
ników,unikajednakdiagnozowaniachorobyipatologizowaniaautorki-woli
używaćkategoriicierpienia.WprzemianieichorobieKomornickiejinteresuje
jągenezaiukrytysensurojeń.
Śladycierpienia,ekscesyszaleństwailękprzedobłędemodnajdujejużwe
wczesnychutworachKomornickiej(Szkice,Forpoczty,Biesy)-wkreacjachboha-
terekrozwijającychwielkieprojektyżycioweiulegającychΠobłędowi”,zanim
udaimsięjezrealizować
5
.Zapisinności,obcości,wykluczenia,balansowaniena
granicysamobójstwaiobłędunajlepiejwidaćwBiesach,gdziebohaterkaΠzjada
własnetkanki”,Πpożerawłasnąduszę”.Niewykluczone,żeKomornickaprze-
myciławtejproziezmetaforyzowanyobrazanoreksji,Πjadłowstrętupsychicz-
nego”,alboraczejbulimii
6
,zjejfazamigłodu,Πobjadaniasiębyleczym,wstrętu,
wstyduiwymiotów,będącychprotestemprzeciwkoniewłaściwemupokarmowi,
którypodsuwaświat,atakżewynikiembrakuakceptacjizestronyśrodowiska”
7
.
BohaterkaBiesówczuje,żecośzniąjestΠnietak”,żejestΠniedorodzona”-poro-
nionypłód,któryniemapraważyć,boświatniepragniedialoguzodmieńcem.
KobiecepostaciKomornickiejtoofiaryspołecznegoΠsystemuokaleczania”,za
jakiuznaćnależywychowaniekobietwpatriarchalnymspołeczeństwie.Reakcją
nakrzywdęjestpoczuciewiny,autoagresjaisamozniszczenie.Helbigniestawia
tezy(cozrobiFilipiak),żeistotnąprzyczynącierpieniajestsferaseksualna.Nie
eksponujetegowątku,choćzwracauwagęnaprzemilczenieobszarudoświad-
czeńerotycznych,którebyćmożesąpowodemuwikłaniabohaterekwpoczucie
winy,sadystyczneznęcaniesięnadkochankiem(będąceformąkaryzaseksualną
inicjację),uzurpowaniesobieprawadofantazjinawskrośmęskichitp.Zauważa
takżeambiwalencjefeministycznejsamoświadomościbohaterek.Wpierwszych
utworachprotestująoneprzeciwpatriarchalnymryzom,małżeństwouznająza
rodzajwięzienia,nienawidząpresjizewnętrznej,zwłaszczaubezwłasnowolnie-
niaprzezojcówimężów,mająwielkąpotrzebęaktywnejkonfrontacjiześwia-
teminieujarzmionążądzężycia.Buntniemajednakszansnasukces,kończy
sięklęskąiwymierzonąsobiekarą.Kobiecypodmiotczujesięzablokowany,
zignorowany,uwięzionyiosaczony-wygnanyzkultury.
KomornickaijejbohaterkisąświetnąilustracjątezyElisabethBronfen,że
emancypacyjnyprotestpodszytybywa-pochodzącąztradycyjnychwzorców
literaturyikulturyandrocentrycznej-paralelizacjąpłciżeńskejznieobliczal-
nością,szaleństwemiśmierciąoraztendencjądoΠzabijaniakobiet”wsztuce8.
5Por.B.Helbig-Mischewski,Strącona…,s.181.
6TętezępostawiłateżFilipiakwksiążceObszary…,s.311.
7B.Helbig-Mischewski,Strącona…,s.348.
8Por.E.Bronfen,DieschöneLeiche.WeiblicherTodalsmotivischeKonstantevonderMitte
des18.JahrhundertsbisindieModerne,[w:]WeiblichkeitundTodinderLiteratur,red.R.Berger,
I.Stephan,Köln-Wien1987,s.103.
