Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DziałII.Treśćiwykonywaniewłasności
Art.140
Regułytezakładają,żeaksjologiakonkretnychsystemówprawnychpowinnarespek-
towaćzasadyouniwersalnymznaczeniuwpostacipowszechnieakceptowanychnorm
moralnych,zasadsprawiedliwościisłuszności.Stądteżwsytuacjiradykalnychzmian
prawa,którepowyższychzasadnieakceptowały,wykładniacelowościowamadospeł-
nieniarolęważnegomechanizmu,dostosowującegoprawodozmienionychwarunków
społeczno-politycznych”.Dyrektywataprowadziwięckonsekwentniedowniosku,
żenprzepisypowinnybyćinterpretowanezgodniezwoląaktualnegoustawodawcy”.
Trzebadodać,żeteważneisłusznestwierdzeniaodniósłSądNajwyższydowykład-
niprzepisównacjonalizacyjnych,awszczególnościdoart.1ust.3dekretuPolskiego
KomitetuWyzwoleniaNarodowegozdnia12grudnia1944r.oprzejęciuniektórych
lasównawłasnośćSkarbuPaństwa(Dz.U.Nr15,poz.82zpóźn.zm.;uchylonego
przezustawęzdnia18listopada1948r.oprzejściunawłasnośćPaństwaniektórych
lasówiinnychgruntówsamorządowych,Dz.U.Nr57,poz.456).
Zagadnienie,wjakimstopniuzmianaaksjologiizwiązanazezmianąustrojupaństwa
możerzutowaćnaobecnąwykładnięistosowanieprzepisówstanowiącychzrąbsy-
stemuprawnegozaprowadzonegopoIIwojnieświatowejwPolsceustrojutotalitarne-
go,należydozagadnieńonajwyższymstopniutrudnościimożebyćrozwiązywane
adcasumnapodstawiekonkretnegostanufaktycznego.Możnajednaksformułować
pewneogólnezasadykierunkowe.ProblemowitemuSądNajwyższypoświęciłwiele
uwagi,m.in.wuzasadnieniuwyrokuzdnia13lutego2003r.,IIICKN1492/00,Re-
jent2004,nr8,s.183,zglosąK.Osajdy.Przedewszystkimstwierdziłkategorycznie,
żeKonstytucjaRPz1997r.niedajepodstawdoprzypisywaniajejpostanowieniom
mocywstecznej,chybażebyłobytoobecniekoniecznedoochronypodstawowychpraw
iwolności.Pozatymstosunkiprawneukształtowaneprzezdziesięciolecia,m.in.te,
któresąopartenaprzepisachdekretuoprzeprowadzeniureformyrolnej,stanowią
ważnyskładnikbytuekonomicznegoispołecznegonarodu,idlategoniemogąbyć
destabilizowane,anaprawieniekrzywdhistorycznychjestzadaniemustawodawcy.Sta-
bilnośćstosunkówprawnychispołecznychukształtowanychwwynikuprzeprowa-
dzeniareformyrolnejjestwartościąwymagającąochronyijeśliusprawiedliwianawet
odmowędokonaniakontroliabstrakcyjnejigeneralnejówczesnychaktównormatyw-
nych,którychskutkitrwająnadal,podkątemzgodnościzewspółczesnymiwzorcami
konstytucyjnymiwzakresieposzanowaniawłasności(art.21ust.1KonstytucjiRP)
izasadpaństwaprawnego(art.2KonstytucjiRP),toniepozwalatonauchylaniesię
sądówodwymiarusprawiedliwościwsprawachindywidualnych.
Granicewłasności
2.Wedługart.140wyznacznikamigranicwłasnościsąustawyizasadywspółżyciaspo-
łecznego,awyznacznikiemsposobukorzystaniaprzezwłaścicielazprzysługującego
muprawajestjegospołeczno-gospodarczeprzeznaczenie.Przezzasadywspółżycia
49
www.wolterskluwer.pl
