Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.140
TytułI.Własność
społecznegonależyrozumiećzasadyetycznegopostępowaniawyprowadzanewna-
szymspołeczeństwiezchrześcijańskiegosystemuwartości,którymikażdyczłonek
społeczeństwapowinienkierowaćsięwpostępowaniuwobecinnych.Klauzulagene-
ralnaspołeczno-gospodarczegoprzeznaczeniaprawa,związananierozerwalniezak-
sjologiątzw.realnegosocjalizmuipodziałuwłasnościwedługuprzywilejowanejtypo-
logiiwłaściwejtemuustrojowi,sprzecznejzzasadamiobowiązującejKonstytucjiRP,
straciłaobecnieznaczenienormatywnejakowyznacznikgranicwłasnościistałasię
pustympojęciem,niemającymdającychsięokreślićdesygnatów.Wedługinnegopo-
glądujednakklauzulaspołeczno-gospodarczegoprzeznaczeniaprawawłasnościza-
chowałaswojąprzydatność,ponieważzawieranadalbogatątreść,wskazującąnacha-
rakterystycznącechęwłasnościjakokompleksuprawiobowiązków,którapozwala
sądowirozpoczynającemuroszczeniawindykacyjne,negatoryjneczyodszkodowawcze
nadokonywanieoceny,czywykorzystywanielubnienależytewykorzystywanieupraw-
nieńwłaścicielskichmieścisięimplicitewgranicachprawawłasnościiuzasadniado-
chodzoneroszczenie(zob.takżeZ.Radwański,M.Zieliński,Uwagidelegeferenda…,
s.11in.;Z.Radwański,Czyklauzulageneralna…,s.225in.;A.Stelmachowski(w:)
SystemPrawaPrywatnego,t.3,s.122in.).
3.Oileograniczeniaustawowekształtującetreśćprawawłasnościalbosposóbjegowykony-
wanianiebudzążadnychwątpliwości,otylepozostałewymienionewyznacznikiocha-
rakterzeocennymmogąbudzićwątpliwościprzyocenieróżnychstanówfaktycznych.
Powszechnieaprobowanyjestpogląd,żewłasnośćniejestnieograniczonymprawem,
dającymwłaścicielowiabsolutnąswobodępostępowaniazrzeczą.Niewątpliwiejednak
prawdziwejesttwierdzenie,że-naogół-właścicielowiwszystkowolno,czegomu
ustawaiwzglądnauzasadnioneinteresyinnychosóbniezabraniają.Problemjednak
tkwiwtym,żetakjesttylkonnaogół”.Trudnośćpoleganawłaściwymwyważeniuin-
teresuwłaścicielaiinnychosóbwmożliwienajsprawiedliwszysposób.Próbowałtemu
zaradzićustawodawcaw1964r.przezokreślenietychdwóchwyznacznikówoniezbyt
jasnymzakresieznaczeniowym.
NajpełniejsząwypowiedźwtejsprawiezawierawyrokTKzdnia20kwietnia
1993r.,P6/92,OTK1993,nr1,poz.8.Ustosunkowującsiędoproblemuustanowie-
niawustawachzwykłychnormprawnychograniczających,wokreślonymzakresie,
uprawnieniawłaścicielawypływającezprawawłasności,awkonsekwencji-także
zakresochronytegoprawa,Trybunałstwierdził,żeprawowłasnościtraktowanejest
wnaszymsystemieprawnymjakoprawopodmiotoweonajszerszejtreściiwporów-
naniuzinnymiprawami-jakoprawonajsilniejszewstosunkudorzeczy.Niejestteż
prawemabsolutnym(iusinfinitum),awięcprawemniczymwswojejtreścinieogra-
niczonym.Przeciwnie-doistotytegoprawanależą,zjednejstrony,swobodakorzy-
staniazrzeczywłasnej(pobieraniezniejpożytkówirozporządzanierzecząwłasną
50
www.wolterskluwer.pl