Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DziałII.Treśćiwykonywaniewłasności
Art.143
negowykorzystaniawprzestrzeninadipodjejpowierzchnią,przyuwzględnieniu
społeczno-gospodarczegoprzeznaczeniagruntu.Wiążąsięoneściśleztreściąprawa
własności,określonąwart.140k.c.,naktórąskładasiękorzystaniezrzeczy,rozpo-
rządzanieiposiadanie.Przepistenwsposóbgeneralnyzakreślagraniceuprawnień
właściciela,przewidując,żewolnomuczynićzrzecząwszystko,czegoniezabrania
ustawa,zasadywspółżyciaspołecznegoiconiepozostajewsprzecznościzespołecz-
no-gospodarczymprzeznaczeniemprawa.Bliższeokreślenieprawawłasnościkon-
kretnejrzeczymusiuwzględniaćtekryteria.Wlicznychustawachprzewidzianebyło
inadalpozostajeprzedmiotoweograniczeniewsposobiewykonywaniaprawawłas-
ności,wtymprzykładoworegulacjeoochroniegruntówrolnychileśnych,olasach,
oochronieprzyrody,oochronieśrodowiska,oplanowaniuizagospodarowaniuprze-
strzennym.Funkcjąprzepisuart.5k.c.jestdostosowaniewykonywaniawłasności
dokonkretnychokolicznościdotyczącychuwzględniania,przywykonywaniuprawa
własnościrzeczy,interesupublicznegoorazosóbtrzecich.Ozakresieprawawłasności
decydujespołeczno-gospodarczeprzeznaczenieprawa,którezależyodprzeznaczenia
przedmiotutegoprawaijegofunkcji.
Worzecznictwieprzyjmowano,żezastosowaniewart.143k.c.klauzulispołeczno-
-gospodarczegoprzeznaczeniagruntujakoprzestrzennegowyznacznikagranicdo-
zwolonegooddziaływaniawłaścicielanieruchomościgruntowejoznacza,żeuprawnio-
nymożekorzystaćzprzestrzeninadipodpowierzchniągruntuwtakichgranicach,
wjakichjesttoniezbędnedlarealizacjifunkcjiprzysługującegomuprawa.Ustalenie
zatem,czyoznaczonezachowania(działania)podejmowaneprzezwłaścicieladokony-
wanewprzestrzeni,doktórejjestonuprawnionywymagakażdorazowoocenytych
zachowańzpunktuwidzeniafunkcji(przeznaczenia).Chodzioustalenienapodstawie
zobiektywizowanychkryteriówgranicprzestrzennychnieruchomościgruntowej,by
korzystaniezostałoukształtowanezuwzględnieniempotrzebogółuorazekonomicz-
negoaspektuwykorzystywanianieruchomościprzezwłaściciela(por.wyrokiSądu
Najwyższegozdnia3grudnia2003r.,ICK345/03,niepubl.,iz9stycznia2015r.,
VCSK200/14,LEXnr1652405).Wyznaczeniegranicprzestrzennychwłasnościnie-
ruchomościgruntowejprzyuwzględnieniukryteriumspołeczno-gospodarczegoprze-
znaczenianieruchomości,musibyćdokonywanedlakażdejnieruchomościoddziel-
nie.Niejestmożliwewyznaczenietychgranicwsposóboderwanyodprzeznaczenia
gruntu,miejscajegopołożenia,sposobukorzystaniaprzezwłaściciela.Dopieropo
dokonaniutakichustaleńmożliwajestocena,jakiegranicedanejnieruchomości
(por.wyrokSąduNajwyższegozdnia3listopada2004r.,IIICK52/04,niepubl.).
Wwyrokuzdnia6stycznia2005r.,IIICK129/04,Prok.iPr.2005,nr7-8,s.52,
zglosąA.Zbiegień,Palestra2006,nr9-10,s.302).SądNajwyższywyraziłpogląd,że
społeczno-gospodarczegoprzeznaczeniagruntuniewyznaczasposób,wjakizgruntu
dotychczaskorzystano,alesposób,wjakiwłaścicielfaktycznieipotencjalnie,zgod-
niezprzepisamiprawaiplanemzagospodarowaniaprzestrzennegomożezgodnieze
83
www.wolterskluwer.pl