Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIII.Wyłączenieodpowiedzialnościkarnej
tleuznać,iżwkażdymprzypadkuwktó‑
rymodparcieatakunapastnikaskutkuje
jegozgonem,defensorniemógłbyliczyć
nawsparcieustawodawcypoprzezlegali‑
zacjępozbawienianapastnikażyciawsy‑
tuacji,gdymiałjeszczedodyspozycjija‑
kiśinnyalternatywnysposóbuniknięcia
zamachu(naprzykładpoprzezucieczkę).
Popierwszetakainterpretacjastawia‑
łabynapastnikawpozycjiuprzywilejo‑
wanejwzględemnapadniętego.Wszak
broniącysiędodatkowoobciążonybył‑
bywymogiemkalkulowanianailepo‑
zbawianieżycianapastnikamacharakter
bezbłędniekoniecznywdanychuwarun‑
kowaniachfaktycznych,którecowarto
podkreślić,zregułymającharakterdy‑
namicznyikształtowanyprzezszczegól‑
nieistotnyczynnikstresuspowodowa‑
negobezpośrednimzagrożeniemżycia.
Podrugiezkoleiinterpretacjatazniwe‑
lowałabyznaczniestosowaniekontraty‑
puobronykoniecznejpolegającejnapo‑
zbawieniużycianapastnikaczywręcz
uczyniłabyprzepisart.25k.k.praktycz‑
nie«martwym»wkażdymstaniefaktycz‑
nym,wktórymodparciezamachuskutko‑
wałozgonemnapastnika”.
17.Przekroczeniegranicobronyko‑
niecznejmożemiećpostaćekscesuinten-
sywnego(zastosowaniesposobuobrony
niewspółmiernegodoniebezpieczeństwa
zamachu)lubteżekscesuekstensywne-
go(którypoleganaobronieprzedwczes‑
nej–defensioantecedens,gdyzamachnie
wszedłjeszczewfazębezpośredniości,
lubteżspóźnionej–defensiosubsequens,
gdybezpośredniezagrożeniezamachem
jużustało;por.Marek,Komentarz,s.165).
Konsekwencjąprzekroczeniagranicobro‑
nykoniecznejjestbezprawnośćzachowa‑
niabroniącegosię,comożeimplikować
jegoodpowiedzialnośćkarną.Stosownie
doart.25§2sądmożejednakzastosować
nadzwyczajnezłagodzeniekary,anawet
Art.25
odstąpićodjejwymierzenia.Jakpod‑
niósłSądApelacyjnywWarszawiewwy‑
rokuz24.11.2017r.,IIAKa291/17,LEX
nr2412809oU1.Proporcjonalnośćiwspół‑
miernośćobronywinnabyćocenianajako
wypadkowawieluczynników,tj.inten‑
sywności,natężeniadziałańagresywnych,
okolicznościzajścia,atakżewłaściwości
icechatakującegoiatakowanego.2.Przy
ustalaniuwwarunkachart.25§2k.k.za‑
sadnościzastosowaniadobrodziejstwa
związanegoznadzwyczajnymzłagodze‑
niemkarylubodstąpieniaodjejwymie‑
rzenia,należybraćpoduwagęskutek,jaki
zostałspowodowanyzachowaniemoskar‑
żonegodziałającegowwarunkachprze‑
kroczeniagranic,atakżejakdalecenastą‑
piłoprzekroczeniejejgranic”.
18.JaksłuszniezauważyłSądNaj‑
wyższywwyroku(7)z30.04.1974r.,
VIKRN26/74,OSNKW1974/9,poz.162,
zglosamioBuchały,NP1975/2;Krukow‑
skiego,PiP1976/1–2oUStopieńspołeczne‑
goniebezpieczeństwaprzestępstwapo‑
pełnionegowrazieprzekroczeniaobrony
koniecznejjestznaczniemniejszyniż
przestępstwadokonanegoniewobronie
koniecznej.Wynikatoztego,żeustawo‑
dawcaliczysięzeszczególnąsytuacją,
wjakiejznalazłsięprzekraczającygrani‑
ceobronykoniecznejnaskutekbezpraw‑
negozamachu,bierzepoduwagęsytua‑
cjęemocjonalną,wktórejzwykleznajduje
sięten,ktodziaławobroniekoniecznej,
iuwzględnia,iżczłowiekowi,którystaje
wobecbezpośredniego,bezprawnegoza‑
machu,częstotrudnojestzachowaćtaką
rozwagęwdziałaniu,bybroniącsięnie
wyrządziłniepotrzebnienapastnikowi
nadmiernejszkody”.
19.Wpostanowieniuz3.01.2002r.,
IVKKN635/97,OSNKW2002/5–6,
poz.39,SądNajwyższystwierdził,żeo
UDlaprzyjęciaprzekroczeniagranicobro‑
nykoniecznejprzezjejnadmiernąinten‑
MarekMozgawa
117
