Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.26
(przekroczeniegranicobronykoniecznej
podwpływemstrachulubwzburzenia),
pomimożesprawcaniepodlegakarze,
nieoznaczato,żebędzieonwolnyodod‑
powiedzialnościcywilnej(któratomoże
byćnawetdotkliwszaodewentualnejod‑
powiedzialnościkarnej–np.konieczność
zapłaceniawysokiegoodszkodowania,
zadośćuczynieniapieniężnegoczyprzy‑
znanejposzkodowanemurenty).Rodzi
sięuzasadnionawątpliwość,czytegotypu
powództwopochodząceodsprawcyczy‑
nuzabronionego,któryponiósłszkodęna
skutekprzekroczeniaobronykoniecznej
skierowanejprzeciwkojegobezprawne‑
Częśćogólna
muzachowaniu,niestanowiłoby(przy‑
najmniejwczęściprzypadków)naduży‑
ciaprawapodmiotowego–art.5k.c.(UNie
możnaczynićzeswegoprawaużytku,któ‑
rybybyłsprzecznyzespołeczno‑gospo‑
darczymprzeznaczeniemtegoprawalub
zzasadamiwspółżyciaspołecznego.Takie
działanielubzaniechanieuprawnionego
niejestuważanezawykonywanieprawa
iniekorzystazochrony”).Jeśliustawo‑
dawcachciałbywyłączyćmożliwośćza‑
stosowaniaodpowiedzialnościcywilnej
wprzypadkachwskazanychwart.25§2a
i3,koniecznebyłybystosownezmianyna
gruncieKodeksucywilnego.
Art.26.[Stanwyższejkonieczności.Kolizjaobowiązków]
§1.Niepopełniaprzestępstwa,ktodziaławceluuchyleniabezpośredniego
niebezpieczeństwagrożącegojakiemukolwiekdobruchronionemuprawem,je-
żeliniebezpieczeństwaniemożnainaczejuniknąć,adobropoświęconeprzed-
stawiawartośćniższąoddobraratowanego.
MarekMozgawa/MarekKulik
§2.Niepopełniaprzestępstwatakżeten,kto,ratującdobrochronionepra-
wemwwarunkachokreślonychw§1,poświęcadobro,którenieprzedstawia
wartościoczywiściewyższejoddobraratowanego.
§3.Wrazieprzekroczeniagranicstanuwyższejkonieczności,sądmożeza-
stosowaćnadzwyczajnezłagodzeniekary,anawetodstąpićodjejwymierzenia.
§4.Przepisu§2niestosujesię,jeżelisprawcapoświęcadobro,któremaszcze-
gólnyobowiązekchronićnawetznarażeniemsięnaniebezpieczeństwoosobiste.
§5.Przepisy§1–3stosujesięodpowiedniowwypadku,gdyzciążących
nasprawcyobowiązkówtylkojedenmożebyćspełniony.
1.Artykuł26zawieraregulacjęstanu
wyższejkoniecznościwyłączającegobez‑
prawność(§1)iwyłączającegowinę(§2),
atakżekolizjiobowiązków(§5).Wydaje
się,żesłusznejestoddzielanieinstytucji
stanuwyższejkoniecznościodkolizjiobo‑
wiązkówitraktowaniejejjakoodrębnej
instytucji,choćznajdujądoniejzastoso‑
wanieprzepisydotyczącestanuwyższej
konieczności.
2.Stanwyższejkoniecznościfunk‑
cjonujetakżenagruncieprzepisówKo‑
122
deksucywilnego(por.art.142i424k.c.).
Nagruncieprawacywilnegoujętyjeston
szerzejniżnagruncieKodeksukarnego
(bliżejzob.Wąsek[wo]Górniokiin.,t.1,
s.369–370.
3.Stanwyższejkonieczności,zarówno
wyłączającybezprawność,jakiwyłączają‑
cywinę,poleganapodjęciuczynuzmie‑
rzającegodouchylenianiebezpieczeństwa
grożącegojakiemukolwiekdobruchronio‑
nemuprawem,przyczympodjętyczyn
naruszainnedobrochronioneprawem
MarekMozgawa/MarekKulik
