Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIII.Wyłączenieodpowiedzialnościkarnej
15.Istniejejasnośćcodotego,żenaj‑
wyżejwhierarchiidóbrchronionych
prawemstoiludzkieżycie,ananastęp‑
nymmiejscujestludzkiezdrowie.Samo
życiezawszeposiadaidentycznąwar‑
tość,niezależnieodwieku,stanuzdro‑
wia,poziomuwiedzy,wykształcenia,
stanurodzinnego,przydatnościdlaspo‑
łeczeństwa(wyrokSNz17.02.1989r.,
IVKR15/89,OSNKW1989/5–6,poz.42;
Wąsek[wo]Górniokiin.,t.1,s.362–363).
Równośćtanieulegazmianietakżewte‑
dy,kiedypojednejstroniewystępujeżycie
mniejszej,apodrugiej–większejliczby
osób.Takżewtakimwypadkumamydo
czynieniazrównąwartością.
16.Wodniesieniudoinnychdóbrnie
możnawyprowadzaćjużtakkategorycz‑
nychstwierdzeń.Ocenaproporcjidóbr
powinnaodbywaćsięwrealiachkon‑
kretnejsprawy,jejwynikisąuzależnione
odtychrealiówiniemogąmiećcharakte‑
ruabstrakcyjnegoischematycznego(Wą‑
sek[wo]Górniokiin.,s.362;Wąsek,Stany,
s.105;Wąsek,Stan,s.301;Lachowski,Stan,
s.132).Niewątpliwieistniejekonieczność
odwoływaniasięwtymzakresiedoocen
społecznych(Daniluk[wo]Stefański,Ko-
deks,s.287).
17.NależypodzielićpoglądZolla,
żedobrojednostkiwolnopoświęcać
dladobraogółujedynienapodstawie
wyraźnegoustawowegoupoważnienia
(Zoll[wo]Wróbel,ZollI/1,s.583–584).
Oznaczato,żeorganpublicznyniemoże
wramachstanuwyższejkoniecznościsto‑
sowaćśrodkówprzymusuwobecobywa‑
teli.Tymbardziejniedopuszczalnejest
stosowaniewramachstanuwyższejko‑
niecznościnarkoanalizyitortur(Wą‑
sek[wo]Górniokiin.,t.1,s.364;por.jed‑
nakSobolewski,Kontrowersyjne,s.255).
Wdoktryniewskazujesię,żestanwyż‑
szejkoniecznościniemożebyćpodstawą
legalnościzachowańorganuwładzyna‑
Art.26
ruszającegodobroindywidualne(Dani‑
luk,Stanwyższejkoniecznościjakopodstawa,
s.41in.;atakżeKulesza,Czypaństwo,s.8).
Podzielająctentrafnypogląd,wartood‑
notowaćzastrzeżenieZolla,żewyklucze‑
nieowodoznajejednakwwyjątkowych
wypadkachograniczeń(Zoll[wo]Wróbel,
ZollI/1,s.584).
18.Niedopuszczalnejeststosowa-
niestanuwyższejkoniecznościwcelu
przełamaniawolipacjentasprzeciwia-
jącegosiędokonaniunanimzabiegu
leczniczego.Wykonaniezabieguleczni‑
czegonapacjencie,któryjesttemuprze‑
ciwny,możliwejesttylkowwypadkach
wyraźnieokreślonychwustawie(Wąsek,
Prawnokarna,s.148–149;Wąsek[wo]Gór‑
niokiin.,t.1,s.368;Zielińska,Przetaczanie,
s.294–295;Zielińska,Powinności,s.73in.;
Zoll,Odpowiedzialność,s.19;Zoll,Granice,
s.29in.;Zoll,Zaniechanie,s.42;Filar,Po-
stępowanie,s.45in.;Liszewska,Problem,
s.85;Rutkowski,Zgoda,s.15in.;Kanadys‑
‑Marko,Mozgawa,Zabieg,s.21in.;Mozga‑
wa[wo]System,t.10,s.499;Łuniewski,Stan,
s.40;Lachowski,Stan,s.106;Daniluk,Stan
wyższejkoniecznościjakookolicznośćwyłącza-
jącabezprawność,s.107;odmiennieuważa
Daszkiewicz,Uchylenie,s.35).
19.Wprzepisie§1jestmowaouchyle‑
niubezprawnościczynu,zaśw§2ouchy‑
leniuwiny.Oznaczato,żeczynpopełnio-
nywramachart.26§2jestbezprawny
iprzysługujeprzeciwkoniemuobrona
konieczna.
20.Wwypadkustanuwyższejkoniecz‑
nościwyłączającegobezprawnośćniema
znaczeniazawinieniesprawcywwywoła‑
niuniebezpieczeństwa.Maonprawopo‑
wołaćsięnaart.26§1takżewtedy,kiedy
samwywołałniebezpieczeństwo.Inaczej
jestwwypadkustanuwyższejkoniecz‑
nościwyłączającegowinę.Zawinionewy‑
wołanieniebezpieczeństwaprzezsprawcę
uniemożliwiapowołaniesięnaart.26§2.
MarekKulik
125
