Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.26
21.Możliwejestprzekroczeniegra‑
nicstanuwyższejkoniecznościwposta‑
ciekscesuekstensywnego,wsytuacjigdy
niebezpieczeństwojeszczeniejestlubjuż
niejestbezpośrednie.Możliwyjesttakże
ekscesintensywny,którypoleganana‑
ruszeniuzasadysubsydiarnościlubpro‑
porcjonalności(Wolter,Nauka,s.183–184;
Wąsek[wo]Górniokiin.,t.1,s.372).Skut‑
kiemprzekroczeniagranicstanuwyższej
koniecznościjestmożliwośćnadzwyczaj‑
negozłagodzeniakarylubodstąpieniaod
jejwymierzenia.
22.Przepisart.26§4wykluczamoż‑
liwośćpowołaniasięnastanwyższejko‑
niecznościwyłączającywinęosóbpoświę‑
cającychdobro,któremająobowiązek
chronić,nawetznarażeniemsięnaniebez‑
pieczeństwoosobiste.Oznaczato,żetakie
osobymogąpowołaćsięnastanwyższej
koniecznościwyłączającybezprawność.
23.Szczególnyobowiązekokreślony
wprzepisie§4możewynikaćzustawy
lubzumowy.Niewydajesię,abybyłodo‑
puszczalnedoszukiwaniesięźródłaobo‑
wiązkuwuprzednimzachowaniutych
osób.Zakrestychobowiązkównależyin‑
terpretowaćściśle.Oznaczato,żedana
osobamaobowiązekochronyokreślonego
wustawielubumowiedobrawokreślo‑
nejtamsytuacjiitylkowtedyniewolno
sięjejpowołaćnastanwyższejkoniecz‑
nościwyłączającywinę.RacjęmaWąsek,
piszącoURatownikkąpieliskaniemożeza‑
słaniaćsięniebezpieczeństwemutonięcia,
gdynieratujetonącego,alemożezasłonić
sięniebezpieczeństwempoparzenia,gdy
nieratujeosóbznajdującychsięwpłoną‑
cymdomu”(Wąsek[wo]Górniokiin.,t.1,
s.373).Możnatylkododać,żeznajdujetu
zastosowanieregułaultrapossenemoobliga-
tusest.Oznaczato,żetenżeratowniknie
manp.obowiązkuskoczyćzatonącąosobą
podśrubyprzepływającegostatku,ponie‑
ważuratowanietonącegoniejestwówczas
126
Częśćogólna
możliwe,przyniesietylkopewnąśmierć
ratownikowi.
24.Sprawcamusimiećświadomość
iwolędziałaniadlaratowaniaokreślonego
dobrazpoświęcenieminnego(Góral,Ko-
mentarz,s.60;Wąsek[wo]Górniokiin.,t.1,
s.366;Zoll[wo]Wróbel,ZollI/1,s.586;bli‑
żejpor.Wąsek,Problematyka,s.64).
25.Jakwskazanowyżej(uwaga4),nie
jestmożliwedziałaniewstaniewyższej
koniecznościpolegającenaodpieraniu
bezprawnego,bezpośredniegozamachu
nadobrochronioneprawem;dotakiego
zachowaniazastosowanieznajdująprzepi‑
sydotycząceobronykoniecznej,ponieważ
taostatniastanowiswegorodzajuzawę‑
żeniestanuwyższejkonieczności.Jednak
niekiedymożliwejest,żeczynwyczerpie
jednocześnieznamionaobronykoniecz‑
nejistanuwyższejkonieczności.Jesttak
np.wwypadku,kiedysprawca,wobro‑
niekoniecznejprzedzabójstwem,ude‑
rzynapastnikawazonemstanowiącym
własnośćosobytrzeciej.Wstosunkudo
napastnikadziałaonwobroniekoniecz‑
nej.Wstosunkudowłaścicielawazonu–
wstaniewyższejkonieczności.Wdanym
wypadkuzastosowanieznajdąobaprzepi‑
sy(por.jednakWolter,Nauka,s.169;Wąsek
[wo]Górniokiin.,t.1,s.324–325).
26.Przepis§5określakolizjęobo-
wiązkówjakookolicznośćwyłączającą
bezprawnośćiodpowiednio–winę.Jak
wskazanowyżej,trafnywydajesiępogląd,
żejesttookolicznośćodrębnaodstanu
wyższejkonieczności,choćprzepisydo‑
tyczącestanuwyższejkoniecznościznaj‑
dujądoniejodpowiedniezastosowanie
(Zoll[wo]Wróbel,ZollI/1,s.589–590;Ma‑
jewski,Takzwana,s.25in.;Wąsek[wo]Gór‑
niokiin.,t.1,s.373).
27.Instytucjatapoleganatym,żena
sprawcyciążąsprzecznezesobąobo‑
wiązki,zktórychtylkojeden(czyraczej–
niewszystkie)możebyćwykonany.Dużo
MarekKulik
