Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Rozdział1.Przemianymałżeństwairodzinywponowoczesnymświecie
wpływów,którympodlegałamiędzyinnymirodzina22.Podwpływemurbaniza-
cji,industrializacjiorazwymuszonejprzezniewzmożonejruchliwościgeogra-
ficznejispołecznejnastąpiładezintegracjarodzinywielopokoleniowejiszer-
szejfamilii1jakpiszeM.Racław-Markowska23.
Upodstawprzemianleżałozastosowaniewprodukcjimaszynyparowej
iunowocześnienienarzędzipracypozwalającenazastąpienieprodukcjiręcznej
produkcjąmaszynową.Rewolucyjneprzemianytechnicznegenerowałyprze-
łomoweprzemianyekonomiczneispołecznezmieniająceradykalnietłożycia
rodzinnego,atakżepośrednio1jakrównieżbezpośrednio1samąrodzinę.
Powstającenamasowąskalęprzedsiębiorstwaprzemysłowewypierałypreindu-
strialnąrodzinnąprzydomowąprodukcję,zmieniającradykalnieekonomiczne
podstawyfunkcjonowaniarodziny.Całokształtprocesówindustrializacyjnych
ipochodnychosłabiłwięźwramachszerszejfamilii,apóźniejrównież
wramachrodzinymałej(dwupokoleniowej).Rozwójtechniki,naukiiupo-
wszechnianieoświatyuracjonalniłyfunkcjonowanierodzinyigospodarstwado-
mowego,poszerzyłypośredniozakreswewnątrzrodzinnejswobodyipole
zewnątrzrodzinnejaktywności.Nastąpiłoteżzredukowanieregulatorówzacho-
wańrodzinnychipozarodzinnych,nieobojętnychzrodzinnegopunktuwidzenia.
Wystąpiłarównieżznacznaewolucjatreściwieluregulatorów.Niebezznacze-
niabyłyturównieżantyfeudalneideewolności,demokracjiirówności.Wszyst-
kotorazemwzięteoddaliłoradykalnierodzinęepokiprzemysłowejodrodziny
czasówpreindustrialnych24.
WedługW.J.Goode’a25naciskindustrializacjiiurbanizacjinatradycyjne
strukturyrodzinnesprowadzasiędopięciuzasadniczychmomentów:
1.Industrializacjawzmagaruchliwośćprzestrzenną,osłabiająctymsamymczę-
stotliwośćiintymnośćkontaktówpomiędzyczłonkamirodziny;
2.Industrializacjazwiększaruchliwośćspołeczną,prowadzidozróżnicowania
klasowegoczłonkówtejsamejrodziny.Dziejesiętakwówczas,gdyna
przykładrodzicepozostająnaroli,adzieciprzechodządopracywprzemyś-
leistająsięrobotnikamiczyurzędnikami.Wtakiejsytuacjiczłonkowiejed-
nejwielkiejrodzinyrealizująróżnestyleżyciaiwzoryzachowań,cozapew-
nenieułatwiakontaktówpsychicznychmiędzynimiimożesięprzyczyniać
doosłabieniawięzirodzinnej;
3.Systemsformalizowanychizinstytucjonalizowanychdziałań1właściwy
społeczeństwuzurbanizowanemuiuprzemysłowionemu1podważapodsta-
wywielkiejrodziny,którabyłanastawionanadziałaniatypusamopomocy
22Z.TYSZKA:Rodzinawewspółczesnymświecie…,s.15.
23M.RACŁAW-MARKOWSKA:Odjednościkuróżnorodności:modernizacjarodzinwPolsce.
W:„ProblemyRodziny”2000,nr2/3,s.22.
24Z.TYSZKA:Rodzinawewspółczesnymświecie…,s.15116.
25W.J.GOODE:WorldRevolutionandFamilyPatterns.NewYork,1963,s.369.