Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
byćtak,żejakiśnormodawcadysponującyśrodkamiprzymusu
ustanawianormęnakazującączynyzłe,ujemnieoceniane
przezadresatanormy:normatakajestobowiązującawtym
sensie,żeustanowiłjąktośmającywładzę,aleniema
uzasadnieniaaksjologicznego,boczynnakazywanyprzez
normęzasługujenadezaprobatęczynawetpotępienie.Czy
adresattakiejnormybędziejejprzestrzegać,zrealizujeczyny
przeztęnormęnakazywane,będziezależałoodtego,co
wpłynienajegowybór:czyobawaprzedprzymusem,który
możewobecniegozastosowaćnormodawca,czyniechęćdo
popełnieniaczynuzłego.
Normydotycząceżyciaspołecznegomożnazaliczaćdo
różnychtypównormwzależnościodtego,najakiejpodstawie
uznajesiędanenormyzaobowiązujące.Wyróżniasięwięc
wszczególnościnormyprawne,normyreligijne,normy
moralne,normyobyczajoweitd.Żadnanormapo-
stępowanianiejestsamaprzezsięaninormąprawną,ani
normąreligijną,aniobyczajową,leczprzybieratakicharakter
zależnieodtego,zjakiegowzględuuważamydanąnormęza
obowiązującą.Zanormęprawnąjakiegośpaństwauważasię
jakąśnormęzewzględunato,żezostałaustanowionalub
uznanazaobowiązującąprzezorganizacjępaństwową,ado-
kładniejprzezorganypaństwamającestosowneupoważnienie
(np.przezparlament,rząd,prezydenta,wojewodę).Normy
prawnesąopartenastosunkupodległościwładzypaństwowej,
tojestwładzywykonywanejprzezgrupęosób,któreuzyskały
upoważnieniedokierowaniainnymiwramachorganizacji
państwowej(zob.prawo).
Zanormyreligijneuważasięnormyustanowioneprzez
Bogalubuznanezaobowiązująceprzezorganizacjękościelną,
adotyczącesprawkultureligijnego.Normytakiedotyczą
częstorównieżstosunkówmiędzyludźmi,jakiewyznacza
danareligia,istądbywająutożsamianeznormamimoralnymi.
Zanormymoralneuważasięnormyobowiązująceze
względunaichuzasadnienieaksjologicznewpostaciocen
moralnych,ocenjakichśczynówjakoczynówdobrychczy
złychwtymznaczeniu,żeodpowiadającychlubprowadzących
dodobrainnychludzialbodobrutemuszkodzących.
Normamiobyczajowymisątakienormy,któreuznajesię
zaobowiązującewdanymśrodowiskuspołecznymzewzględu
nato,żewśrodowiskutymwytworzyłsiędostatecznie
34
