Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mówimy,żeosobataznajdujesięwmocypodmiotustwarza-
jącegotakąsytuację.Wystarczyzresztą,byosoba,którejsię
jakiśczynnakazuje,byłaprzekonana,żegroźbajestwdanym
przypadkurealna(sytuacjasubiektywnieprzymusowa),
byznalazłasięonawmocypodmiotustwarzającegotego
rodzajuzagrożenie,niezależnieodtego,czytakiezłorzeczy-
wiściejejgrozi(sytuacjaobiektywnieprzymusowa).To,
czykogośstworzonawstosunkudoniegosytuacjaprzymusowa
powstrzymaodczynówzakazanych,zależytakżeodtego,jak
oceniaonelementysytuacji(np.bezdomnywłóczęgawoli
spędzićzimęwwięzieniuzadrobnąkradzieżniżnawolności;
ktośjestzadowolonyzdyscyplinarnegozwolnieniagoze
służby,zktórejpoprzednioniechcianogozwolnić).
Władza(wszerokimrozumieniu)opierasię
zazwyczajzarównonafaktycznymdysponowaniumocą(lub
przynajmniejstwarzaniupozorów,żesiętakąmocposiada),
jakinauzyskaniuodpowiednichupoważnieńdokierowania
postępowanieminnych.Władzaopartawyłącznienaposiadaniu
mocyjestnietrwała;wystarczychwilowaniemożliwośćgroże-
niazłemwprzypadkubrakuposłuchu,acałyukładwładzy
zanika.Podobnienietrwałajestwładzaopartajedyniena
upoważnieniachniepopartychmożliwościąstwarzaniasytuacji
przymusowej;jeśliktośniepodporządkowujesięautorytetowi
władzy,władzastajesiębezsilna,chybażeinniczłonkowie
społeczeństwazacznąwywieraćnacisk,bypodporządkował
sięondanymnakazom.Stądmociautorytetsprawującego
władzępowinnybyćodpowiedniopowiązanezesobą.
Autorytetwładzyopierasięnaodpowiedniejlegitymizacji
jejsprawowania,czylinaprzekonaniu,iżsprawowaniewładzy
przezdanąosobęczygrupęosóbjestusprawiedliwione,
należyte,zasługującenaaprobatę(legitymizacjawładzy).
Dotyczytowszczególnościwładzysprawowanejprzezpań-
stwo,któramożesięopieraćnatradycjisprawowania
władzyprzezosobytakiegoczyinnegorodzaju(np.przez
członkówpewnegorodupanującego),nacharyzmatycz-
nymcharakterzewładzy,toznaczynaprzekonaniu,żejakieś
osobysprawującewładzęmająniezwykłezdolnościiwłaś-
ciwości(comożebyćopartenawierzeniachreligijnych,ale
możemiećteżcharaktercałkowiciepozareligijny,np.stwa-
rzaniemituniezwykłościosobydeGaulle’aczyPiłsudskiego,
aleteżHitleraczyStalina)lubnaracjonalnychargumen-
Moc
Legitymizacja
władzy
37
