Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Oniepełnosprawnościintelektualnejwujęciuhistorycznym
17
regoodzłychduchów,którezasiedliłyjegogłowę.BronisławSeyda(1973)pisze,że
pierwszetrepanacjeczaszkiwykonywanoraczejdlacelówrytualnych,nacowska-
zujeusytuowanieotworu.Celemleczniczejmagiimogłobyćnaprzykładwypę-
dzeniedemonalubzłegoducha.Niesposóbteżwykluczyć,żenzbiegiemczasu,
człowiekpierwotnymógłzauważyć,żepotrepanacjiustępująniektórechoroby,jak
uporczywebóległowyalbopadaczka,ibyćmoże,tuiówdziezabiegrytualnystawał
siępowolizabiegiemleczniczym”(Szumowski2005:39).
Jednakżeówczesnepodejmowaniepróbzabiegówmedycznychtraktujesięra-
czejjakodziałaniasporadyczne.Naogółpodkreślasię,żenwśródkulturludówpry-
mitywnychdominowałapostawadyskryminacjiiwyniszczania”(Frąszczak2011:
31)wobecosób,którychfunkcjonowanieodbiegałoodprzeciętnego,takżewza-
kresieintelektualnym.Niebyłotojednakżejedynepodejście.JakpodajeGarbat
(2015:26-27),wstarożytnejMezopotamiiświątyniezapewniaływsparcieosobom
wymagającympomocy,wtymtakżeniepełnosprawnym.Mogłyonewykonywać
pracenarzeczświątyni.Jednakżelosczłowiekazwidocznąniepełnosprawnością
byłjużznaczniegorszy,gdyżtraktowanogoczęstojakojednostkęniebezpieczną
dlaspołeczeństwa.Zdużymokrucieństwemspotykałysiętakżeosobyzproblema-
miwkomunikacji:jąkającychsięczygłuchychjakozbędnychdlaspołeczeństwa
wypędzanonapustynię.
JadwigaKomender(2002:817)podaje,żepoczątkowoprzyczynyniepełnospraw-
nościintelektualnejupatrywanowdziałaniusiłnadprzyrodzonych,którewymie-
rzaływtensposóbkaręzagrzechy.Niebudzitospecjalnegozdziwienia,gdyżwszel-
kieodstępstwaodprzeciętnejtakwzakresiezdrowiafizycznego,jakizachowania
częstowtakiwłaśniesposóbtraktowano.nRóżnechoroby,jakieczłowiekpierwotny
widział,[…]niedawałysięwytłumaczyćwsposóbprzyrodzony”(Szumowski2005:
32).Takiepoglądyokazywałysiębardzogłębokozakorzenione.Wwielukulturach
ażdoXIXwiekudziecizniepełnosprawnościąintelektualnąpostrzeganebyłyjako
owładnięteprzezdemony(Shorter2005b:177).
Pierwszemedycznekoncepcjeniepełnosprawnościkształtowałysięwięcnapo-
graniczumagii,religiiirozumu(Schultz2002),czegoprzykłademmożebyćBabi-
lon.ŹródłempoznaniamedycynybabilońskiejjestKodeksHammurabiegozXVIII
wiekup.n.e.Osobyniepełnosprawne,wtymzintelektualnąniepełnosprawnością,
zajmowałyniskąpozycjęwspołeczeństwie,chorobęzaśpostrzeganotujakoprzejaw
opętaniaprzezdemonyiduchyzmarłych,którechwytająikrępujączłowieka.Epi-
lepsjanaprzykładbyłaefektemdziałanianzłegoduchaUtukku”
,awysokąśmiertel-
nośćdzieciigorączkępołogowąuznawanozaprzejawdziałaniażeńskiegodemona
Lamasztu(Maul,Westendorf2002:14)3.Jednakżeodzaraniadziejówmedycyny
podejmowanorównoleglepróbyoddzieleniatego,comagiczno-religijne,odtego,
3
Medycynababilońskaznalazłatakżelekarstwonanotowanyczęstoudziecizniepełnospraw-
nościąintelektualnąbruksizm.Należałomianowiciesiedemdnispaćobokludzkiejczaszki,
