Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Częśćpierwsza.Osobowośćisferawartości…
14
utrzymują,żezwiększaniekomfortuczypoczuciajakościżyciajestjednym
zgłównychcelówczłowieka(Deci,Ryan,2008).
Punktemwyjściazarównodlaobubadaczy,jakipóźniejszychichwspół-
pracownikówbyłaprzesłankamówiącaotym,żeludziemająnaogółwro-
dzonąskłonnośćdopodejmowaniawyzwańistawianiasobiecelów(Ryan,
Huta,Deci,2008;Ryaniin.,2010).Abymócjenajpierwokreślić,nazwać,
zaplanować,anastępniezorganizowaćiwykonać,powinniuruchomićspe-
cjalnyrodzajmotywacji,którybędziedawałnajwiększąszansęnaosiągnięcie
pożądanegoefektu.
Źródłemobserwacji,badańianalizRyanaiDeciegonadmotywacjąbyły
różnorodnedziałanialudzi.Badaczewyciągnęliwniosek,żemożnawyodręb-
nićdwatypyosób:aktywneizaangażowaneorazpasywneiwyalienowane.
Napodstawietegoustaleniabadaczewyłonilirównieżdwatypymotywacji:
motywacjęwewnętrznąimotywacjęzewnętrzną(Ryan,Deci,2000).
Motywacjawewnętrznawiążesięzposzukiwaniemnowości,wyzwań,
podejmowaniemaktywności,poszerzaniemswoichmożliwości.Ludziecha-
rakteryzującysiętymrodzajemmotywacjimająpoczuciesprawstwaiczerpią
satysfakcjęzpodejmowanejprzezsiebieaktywności.Wykonujądziałaniedla
niegosamego,dlawartości,jakąonostanowiidlatego,jakzaobserwowali
amerykańscypsychologowie,nagrodazewnętrznamożeskutkować,paradok-
salnie,spadkiemichmotywacji.Drugagrupaludzi,prezentującatypmoty-
wacjizewnętrznej,wykonujejakąśczynnośćtylkozewzględunawymagania
środowiska,napowinność,któratkwiwotoczeniuzewnętrznym.Tenrodzaj
motywacjicharakteryzujewiększośćzachowańludzi.Zatemmożnawyko-
nywaćzadaniedlaniegosamego,ponieważmawartośćsamowsobie,na
przykładżebyzdobyćwiedzę,miećwiększekompetencjewjakiejśdziedzinie
(motywacjawewnętrzna),alemożnateżwykonywaćzadaniewobawieprzed
karąlubzobowiązkuiwtedymówisięomotywacjizewnętrznej.
Motywacjawewnętrznawpewnymsensieopisujepewnąnaturalnąskłon-
nośćczłowiekadodoskonaleniasię(naprzykładzawodowego),dążeniedo
przyswajaniawiedzy,któretowymiarysąniezbędnezarównodorozwoju
poznawczego,jakispołecznego.Twórcykoncepcjiautodeterminacji,atak-
żepóźniejsijejkontynuatorzytraktująmotywacjęwewnętrznąwkategoriach
dyspozycjiwrodzonych,jednakwymagającychszczególnychwarunkówśro-
dowiskowychispołecznychdotego,abymogłaonasięujawnić.Wkontek-
ściezagadnieńpodejmowanychwtejksiążcewartopodkreślić,żeśrodowisko
pracowniczemożealbosprzyjaćmotywacjiwewnętrznej(długotrwałej),albo
zewnętrznej(krótkotrwałej).
Analizaróżnychfunkcjisprzyjającychsatysfakcjizpracyiwpływających
wkonsekwencjinawiększąefektywnośćzasadzasiętakże(pozamotywacją)
naposiadanychzasobach.Osoby,którymstawianesąwysokiewymagania
wpracy,alektórejednocześnieposiadająsilnezasoby,traktująpracęjako
