Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
BIOPSYCHOSPOŁECZNEASPEKTYCHOROBY
Zanimprzejdędoprzedstawieniazłożonegoproblemupomocypsychologicznej,ja-
kamożeipowinnabyćudzielanachorymprzezpielęgniarkiilekarzy,chciałbymza-
trzymaćsięnadsytuacjączłowieka,któryzostałdotkniętychorobąiprzebywa
wszpitalupoddanystosownejopiecemedycznej.Zanalizytejsytuacjiwynikająbo-
wiemwyraźneprzesłankiuzasadniającekoniecznośćuwzględnieniaaspektupsycholo-
gicznegowdziałaniachpielęgnacyjno-terapeutycznych,acowięcej,istotnewskazówki
mogąceułatwiaćtakiedziałania.
Każdasytuacja,wktórejczłowiekświadomieuczestniczyjakoosoba,macharakter
interakcyjny(relacja).FakttendobrzeoddajeszerokaformułaN.EndleraiD.Ma-
gnussena(cyt.zaTerelak,1995,s.65),którzyujmujątonastępująco:
−zachowaniejestfunkcjąwzajemnychoddziaływańpomiędzyjednostką
asytuacją,
−jednostkajestaktywnympodmiotemwistniejącymukładziepowiązań,
−zestronysytuacjiważnymideterminantamizachowaniasątejejwłaściwości,
którełącząsięzjejpsychologicznymznaczeniemdlajednostki,
−zestronyjednostkiważnymideterminantamizachowaniasączynnikipoznaw-
cze,choćczynnikiemocjonalnerównieżmająznaczenie.
Interakcyjnycharakterzachowania,aktualnieakcentowanyjestbardzomocno
wobszernymnurciepraczwiązanychzinterakcyjnąkoncepcjąstresupochodzącąod
R.Lazarusa(Lazarus,Folkman,1984;Lazarus,1986;Łosiak,1995a).
Wgruncierzeczybardzopodobne,choćniecoinaczejformułowanestanowisko
funkcjonujeoddawnawpolskiejtradycjipsychologicznejodwołującejsiędoprac
T.Tomaszewskiego.ZgodniezzaproponowanymprzezT.Tomaszewskiego(1963;
1975)psychologicznymrozumieniempojęciasytuacji,odnosisięonodowzględnie
zamkniętegoukładuwzajemnychstosunkówczłowiekazinnymielementamijego
środowiskawokreślonymmomencieczasu.Bardzoważnymaspektemtakrozumianej
sytuacjiiwgruncierzeczyistotąproponowanejprzezT.Tomaszewskiegointerpretacji
jestto,żeczłowiekwrazzeswąsubiektywnąpercepcjąstanowiwyróżniony,przed-
miotowo-podmiotowyelementszerszegoukładu.
Specyfikasytuacjipsychologicznejczłowiekapolegawięcnatym,żemieściona
wsobiedwaodrębne,choćściślepowiązanezsobą„porządki”.Jedenznichdotyczy
