Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Klnie
Zwiększonaprodukcjaamoniaku
przezbakterieiwzrostprzepuszczal-
nościścianyjelit,doktóregodochodzi
przyniedrożnościachjelit,mogąpro-
wadzićdohiperamonemii,mimopra-
widłowejfunkcjiwątroby(19).
Wrodzonezaburzeniaprowadzące
dowzrostustężeniaamoniakuwekrwi
występująrzadko,należądonichze-
spoleniewrotno-oboczne(20),czynie-
dobórenzymówcyklumocznikowego
np.uźrebiątrasyMorgan(21).
Zuwaginaniestabilnośćstężenia
amoniaku,koniecznejestodpowiednie
pobraniepróbkikrwi.Zalecasiępobie-
raniepróbeknaspecjalnelitowerurki
szklaneheparynizowane,którecałko-
wiciewypełniasiękrwią.Próbkęnależy
natychmiastumieścićwlodzieipoddać
natychmiastowejanalizie,Jeżelimoż-
liwejesttylkopobieranienaEDTA,
topełnakrewmożebyćprzechowywa-
nawlodówcedo6godzin(13).
Bilirubina
Bilirubinajestprodukowanaprzezko-
mórkifagocytującewątroby,śledziony
iszpikukostnegowtrakciekataboli-
zmuhemoglobinyzkrwinekczerwo-
nych,mioglobinyicytochromów(14).
Bilirubinajestniespecyficznymimało
czułymwskaźnikiemchoróbwątroby.
Wzroststężeniabilirubinywekrwi
możemiećprzyczyny:przedwątrobo-
we,wątroboweizawątrobowe.
Przyczynyprzedwątroboweto:nie-
przyjmowaniepokarmuprzezzwierzę,
niedokrwistośćhemolitycznalubliza
mięśniszkieletowych.Dochodziwte-
dydowzrostubilirubinyniezwiązanej.
Wzroststężeniazarównobilirubi-
nyniezwiązanej,jakizwiązanejmoże
pojawiaćsięwwynikuostregoiprze-
wlekłegozapaleniawątroby,toksycz-
negouszkodzeniawątroby,hiperli-
pidemiiczywystępowaniakamieni
żółciowych(7).
Jeżeliponad30%całejbilirubiny
stanowibilirubinazwiązana,mówisię
oprzyczynachzawątrobowychhiperbi-
lirubinemii(13).Przyczynywzrostustę-
żeniabilirubinyzwiązanejto:występo-
waniekamieniżółciowych,włóknienie
wątroby,nowotworydrógżółciowych
iprzemieszczenieokrężnicy.
Konie,odktórychpobierasiękrew
wcelubadaniastężeniabilirubiny,nie
powinnybyćprzegłodzone.Ponadto
popobraniukrwinależypamiętać,aby
próbyniebyłytrzymanenasłońcu,po-
nieważdochodziwtedydofałszywego
obniżeniastężeniabilirubiny.
Powysiłkuobserwujesięprzejścio-
wywzrostpoziomutegoparametru.
Jeżeliinneparametrywątrobowetak-
żesąpodwyższone,zalecasięjedynie
ruchwstępie,ażdoczasupełnegowy-
leczeniaipowrotupoziomubilirubiny
donormy(12).
ściuruchamianiarezerwwęglowoda-
nowychzwątroby,atakżeodrodzaju
iintensywnościwysiłkustężeniegluko-
zywekrwipowysiłkujestróżne(12).
Możezatembyćpomocnedooceny
adaptacjikoniadotreningu.
Mocznik
Jestprodukowanywwątrobiezamo-
niakuiwydalanyprzeznerki(14).
Wzroststężeniamocznikaobserwuje
sięwchorobachnerekbądźprzyzwięk-
szonymkatabolizmiebiałek.Może
doniegodochodzićwtrakciegłodze-
nia,wwynikupodawaniawysokobiał-
kowejpaszy,wydłużonegowysiłku,
zakażeńigorączki.Obserwujesięteż
wzroststężeniamocznikawokresach
anoreksjiizwiększonegokatabolizmu
białekwprzebieguchorobypastwi-
skowej(25).
Obniżonewydalaniemocznika
przeznerkiwynikazobniżonejper-
fuzji(wstrząs,edotoksemia,hipowole-
mia,chorobysercowo-naczyniowe)czy
uszkodzenianerek(np.mioglobinuria,
hemoglobinuria).Natomiastspadek
stężeniamocznikawystępujeprzyza-
burzeniujegosyntezywwątrobieczy
teżprzymałejpodażybiałka,lub,jak
tosiędziejeunoworodków,wwyni-
kuszybkiegometabolizmuamoniaku
wwątrobie.
Kwasyżółciowe
Kwasyżółciowesyntetyzowane
sąwhepatocytachzcholesterolu.Stę-
żeniekwasówżółciowychobrazuje
czynnośćukładużółciowegoijestdo-
brymwskaźnikiemprognostycznym
(14).Wysokipoziomnotujesięwprze-
biegucholestazy,niewydolnościwątro-
by,zarównoostrej,jakiprzewlekłej,
zaburzeniachkrążeniawątrobowego
ihiperlipidemii(13,22).Obniżenie
stężeniakwasówżółciowychwystę-
pujewprzebieguichograniczonejre-
sorpcjizjelit.
Unoworodkówstężeniekwasów
żółciowychjestwyższeiutrzymujesię
napodwyższonympoziomiewpierw-
szych2-3tygodniachżycia(23).
Glukoza
Glukozajestgłównymźródłemenergii
dlaorganizmu.Wysokiestężeniegluko-
zywekrwiudorosłychkoniwystępuje
wprzebiegucukrzycy,syndromumeta-
bolicznego,hiperadrenokortycyzmu,
hiperpituarytyzmu(24).
Unowonarodzonychźrebiątstęże-
nieglukozywekrwijestważnymwskaź-
nikiemwpoczątkowejfaziesepsy.Po-
nadtodowzrostustężeniaglukozy
dochodzipodczassytuacjistresowych,
np.potransporcie,wtrakciekolkiczy
popodaniupłynówzdekstrozą.
Hipoglikemiawystępujewprzewle-
kłejniewydolnościwątroby,niedoczyn-
nościnadnerczy,podużymbądźprze-
dłużonymwysiłku,sepsie,głodzeniu
iwsyndromiezłegowchłaniania.
Wzależnościodstopniaprzygoto-
waniaorganizmudowysiłkuiszybko-
Kreatynina
Kreatyninajestsubstancjąpowstającą
wprocesachmetabolicznychwmię-
śniachszkieletowych.(14).Niejest
tojednakwskaźnikuszkodzeniamię-
śni,jesttamtylkoprodukowana,choć
jejilośćmożesięzwiększaćwwyniku
długotrwałegowysiłkuizmniejszać
przyzanikumięśni.
Poziomkreatyninyjestważnymmar-
keremfunkcjinerek,ponieważsąone
odpowiedzialnezaoczyszczenieor-
ganizmuztejsubstancji.Przyspadku
poziomufiltracjiwkłębuszkachnerko-
wych(przyczynyprzednerkowe,nerko-
weizanerkowe)dochodzidowzrostu
stężeniakreatyninywsurowicy.
Uźrebiątstężeniekreatyninywekrwi
jestwyższe,choćczasemwysokiestę-
żenietegoparametrujestłączonezpa-
tologiamidotyczącymiłożyska(26).
WeterynariaWterenie•sierpień2020•17
