Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Sektoroweujęcieturystyki
15
cowników”.Pracownicyszczególniezasłużeniotrzymywali„wnagrodę”możliwość
wyjazdunawczasyzagraniczne,opłacaneprzezzainteresowanych,aczęściowodofi-
nansowywaneprzezmacierzystyzakładpracy.
TurystykaprzyjazdowadoPolskidoroku1989miałatakżeznaczenieprzede
wszystkimpolityczneiznikomoekonomiczne.Polskaijejwaloryturystycznebyły
przedstawianeprzezjednącentralnąjednostkępropagandypolitycznej.Ten„zweryfi-
kowany”obrazPolskipropagowałyrównieżjednostkiinformacjirozsianepocałym
świecie.Ekonomiczneznaczenieturystykiprzyjazdowejanalizowanocentralnieze
względunaudziałwbilansiepłatniczympaństwa,natlehandluzagranicznegoczy
wykorzystaniabazynoclegowej.Nieuwzględnianoekonomicznegoznaczeniaturysty-
kiprzyjazdowejwprzekrojuposzczególnychwojewództw8czyindywidualnymPola-
ków.Aniwojewództwa,aniniższeszczeblezarządzaniapublicznegonieuwzględniały
dochodówzturystykizarównoturystówzagranicznych,jakikrajowych.Natomiast
rozwijałasię,wbrewlogiceustrojusocjalistycznego,prywatna,indywidualna,alenie-
legalnaprzedsiębiorczośćPolaków.Obejmowałaprzedewszystkimrosnącąsprzedaż
usługnoclegowychigastronomicznychwewłasnychdomach9orazskupdewizod
turystówzagranicznych.
Wskalimakroekonomicznejniezwyklepożądanedewizyzostawianeprzeztury-
stówzagranicznychwPolscebyłyuwzględnianejako„niewidzialnyeksport”10.Jego
efektywnośćbyłazdecydowaniewyższaniżefektywnośćeksportutradycyjnego,czyli
towarówiusług11,aleniebyłaoficjalnie,publicznieporównywanazefektywnością
eksportuwęgla,statkówczyinnychtowarów,uznawanychzastrategicznedlagospo-
darkisocjalistycznej.Przeszkodymiałynaturępolityczną.Turystykazagraniczna
wPolscebyłauwzględnianawbilansiepłatniczym,alestanowiłotopodstawęokreśla-
niacentralnejpolitykiadministracyjnychograniczeńwyjazdówPolakówprzede
wszystkimwlatachsześćdziesiątychisiedemdziesiątych.Aniturystykazagraniczna,
anikrajowaniebyłypodstawamirozwojupowiatówczywojewództw.Funkcjaeko-
nomicznaturystykiwPolsceniebyłarealizowana.Biznesturystycznybyłzmonopoli-
zowanyiskoncentrowanywjednostkowychprzedsiębiorstwachpaństwowych.
WlatachdziewięćdziesiątychturystykawPolscezasadniczozmieniłaswojeobli-
cze.Natęzmianęnajistotniejszywpływmiałupadekkomunizmuipóźniejszeprocesy
integracyjnePolskizUniąEuropejską.Zmianydotycząnaturysamegozjawiskatury-
styki,którastałasięczęściążyciaspołecznegoPolaków,anienagrodąsocjalnądla
8Należytutajwspomniećoprzygotowanychprzezkilkupolskichekonomistównowatorskichopraco-
waniach,dotyczącychnaprzykładfinansowychaspektówturystykizagranicznej,powiatówturystycznych
Polskiczyznaczeniaturystykiwgospodarcenarodowej.Ichautoramibyliprofesorowie:R.Peretiatkowicz,
R.Domaszewicz,J.Kruczała,J.Giezgała,K.Libera,S.Wodejkoiinni.
9Chociażciąglewzrastałaliczbatakichmiejscnoclegowych.Naprzykładwedługszacunkówcentral-
negoKomitetuKulturyFizycznejiTurystykiwówczesnymwojewództwiekrakowskimw1972rokubyło
ichponad60tysięcy.
10MiędzyinnymijegoznaczeniepolitycznezaowocowałoutworzeniemKomitetuKulturyFizycznej
iTurystykiprzycentralnychwładzachrządzących.
11Efektywnośćeksportuturystycznegowniektórychkrajachsocjalistycznychsystematycznieliczono
odlatsześćdziesiątych.ByłytoWęgry,Bułgaria,RumuniaidawnaJugosławia.Już35lattemudoceniono
ekonomiczneznaczenieturystykiwtychgospodarkach.Wskaźnikudziałuturystykiwobrotachbieżących
bilansupłatniczegoJugosławiibyłporównywalnydoWłochiSzwajcarii(M.Bednarczyk,Finansowe
aspekty...,op.cit.itamcytowanaliteratura).Wkażdymwypadkuefektywnośćtegoeksportubyłaood
kilkusetdokilkutysięcyprocentwyższaniżeksporttowarówztychpaństw.
