Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmiotbadań
9
Ciąglejednakjesttoarmiabroniącaimperiumotejsamejnazwie,wystę-
pującapodtymisamymisztandarami,chociażpodhełmamikryjąsięjużbrody
barbarzyńców.Klubnadalreprezentujemiastotaksamosięnazywająceimające
tęsamąlokalizację,nadalteżprzyciągarzeszekibiców.Byćmożekibicecinie
sąjużzupełnietacysami,byćmożeichsolidarnośćlokalnązastąpiłachęćbójki,
alefunkcjonalnyschematpozostał:towalkapodbarwami,któreodróżniają
jednychoddrugich.
Owametafora,byćmożeniepotrzebnieodległaodświatapolitycznego,ilu-
strujejednakwelementarnymstopniudalekoidącąewolucję,którejnaturynie
dasięuchwycić,mimotomożna(wduchumetodologiiskotyzmu)stwierdzić
intuicyjniejejzaistnienie.Rzeczwtym,żeniektórezkierunkówmyślipolitycznej
wydająsięwykazywaćcechyobceichpierwowzorom.Zachowująctesameszyldy,
zaczęłyodwoływaćsiędoargumentówodmiennychodtych,którestosowane
byływtaksamonazywanychdoktrynachprzeszłości.Dziedzicedawnychideałów
zachowalisolidarnośćgrupową,leczbyćmożeskłonnibylibydogruntownych
przemyśleń,gdybydaneimbyłouczestniczyćwspotkaniuichduchowychprzod-
ków,doktórychdziedzictwasięprzyznają.
Takąwłaśnierefleksjębudzipewnaprzemiana,któranastąpiłanatzw.pra-
wymskrzydlejakżedługiegoszereguideipolitycznych.Zaznaczmywstępnie,
żepodobniezaskakującychzjawiskniezauważamypostronieprzeciwnej.Jeśli
przyjmiemy,żepolitycznieznaczącesukcesylewicytoprzemiany,którezainau-
gurowałarewolucjafrancuska(zpewnąantecedencjąwpostaciGloriousRevo-
lutionnaWyspach),zauważamytrwającądodziśzdumiewającąkonsekwencję.
OdczasówścięciagłówKarolaIiLudwikaXVIlewicanigdynieprzepadałaza
monarchiąiinnymiformamiwładzypochodzącejznadaniainnegoniżzestro-
nyludu.Pozrównoważonychkoncepcjachkontraktuspołecznegopesymisty
ThomasaHobbesaioptymistyJohnaLockelaprzyszłakolejnacałkowiciebez-
kompromisoweprzedstawienietejkwestiiuJeana-JacqueslaRousseau,którego
całaksięgaonajsłuszniejszymspołeczeństwaułożeniustreszczasięzasadniczo
wtezie,żewszelkawładzazumowyniepochodzącaniemożeteżznaturyrzeczy
byćuważanazalegalną.Lewicazczasemcorazbardziejpodkreślaćbędziepo-
trzebęwolnościodnaciskuwładzy,konwenansów,religii.Będziekonsekwentnie,
odDrugiegotraktatuorządzie,podkreślałazasadęrównościwszystkichludzi
(uważaną,coprawda,wkręguanglosaskimpoczątkowozarównośćmężczyzn,
awniektórychkręgachzawężonąnawetdogrupymężczyznwolnych).Zasada
równościbędziezczasemnabieraćkontekstuekonomicznego.Równośćwobec
prawaustąpizatemrównościżołądków,byzczasemwmarksizmiezanegować
zupełniejakąkolwiekmożliwośćposiadaniaśrodkówprodukcji:będzietofaktycz-
nierównośćludziwyzutychzjakiejkolwiekwłasności.Abyrewolucjipozostać
wiernym,trzebawreszciepowiedziećobraterstwie(fraternité),którezrazu
niecosemantyczniemgliste,zacznieprzeradzaćsięwcorazbardziejwyrazisty
kolektywizm.Racjaspołeczna,takczyinaczej,miałabyćodtądważniejszaod
