Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
Konspiracja„Zetu”wokresiezaborówiWielkiejWojny
dominikanina.Człowieknaprawdęuczciwynieograniczaswegostosunku
dozjawisk,zaktóreponosiwspółodpowiedzialnośćdonach,ach”czynfe,fe”,
człowieknaprawdęuczciwyniebrzydzisięnałożyćkurtkipolicjantaczy
wystąpićwcharakterzeurzędnikaśledczego71.
KazimierzWyszyński,podobniejakwiększośćzetowców,corazmoc-
niejulegałwpływowiJ.Piłsudskiego.NieuważałprzytymKomendantaza
osobęnieomylną.Wlatach1912-1914redagowałwKrakowiepismoZetupt.
nSprawa”.Usiłowałwówczasopracowaćnowyprogrampolityczny,dążącdo
syntezyzałożeńideowychobozunarodowegozpostulatamipolitycznymi
orientacjiniepodległościowej.PopierałJ.Piłsudskiego,dążącdowyraźnego
zbliżeniazjegoobozem,leczjednocześniechciałzachowaćniezależność
nZetu”odinnychorganizacjipolitycznych.Wpłynąłwistotnysposób,jako
wielkiautorytetśrodowiska,nawzrostpoparcia,udzielanegoprzezzetow-
cówJ.PiłsudskiemuinaakcesZMPdoobozuirredentystycznego72.
WprzededniuIwojnyświatowejprzekonaniezetowcówosłuszności
nowejliniiZwiązkuizasadnościwspółpracyześrodowiskamipolskiejir-
redenty,azwłaszczazJ.Piłsudskimmogłautwierdzaćrównieżpostawa
nestoraruchunarodowo-niepodległościowego,założycielaLigiPolskiej,
Z.Miłkowskiego,któryudzielałdemonstracyjnegowsparciaśrodowiskom
niepodległościowymnaemigracji.Gdy15lutego1914r.podczaswizytacji
przezJ.PiłsudskiegogenewskiegooddziałuZwiązkuStrzeleckiego,Komen-
dantwygłaszałodczytopowstaniu1863r.wBrasserieduConversatoire,
wśródzebranychwsaliniezabrakłoZ.Miłkowskiego.Jegoobecnośćzostała
dostrzeżonaprzezzebranychibyłakomentowanajakowyrazpoparciadla
koncepcjigłoszonychprzezJ.Piłsudskiego,opartychnaideiwalkizbrojnej
opełnąniepodległość73.
Założonyw1886r.ZwiązekMłodzieżyPolskiejnZet”stałsięwokresie
poprzedzającymwybuchIwojnyświatowejdobrzezorganizowanąiprężnie
działającą,rozbudowanąstrukturą,posiadającąplacówkiwwielumiejskich
ośrodkachakademickichnietylkonaziemiachpolskichpodzaborami,ale
takżewRosjiiEuropieZachodniej,gdzierozrzuconebyłyskupiskaPolaków,
wtymstudiującejmłodzieży.Swoimiwpływamisięgałrównieżnapolską
prowincję-domniejszychmiast,anawetnaterenywiejskie,gdziezamiesz-
kiwaliigdzietakżeorganizowalisięzetowcy.IdeologiaZMPopierałasię
nahasłachwalkioniepodległą,zjednoczoną,demokratyczną,sprawiedliwą
społecznieitolerancyjnąnarodowościowoRzeczpospolitą.
71S.Mackiewicz,Książkamoichrozczarowań,Warszawa1939,s.285-286.
72J.Marczuk,op.cit.,s.54-56.
73W
.Jędrzejewicz,J.Cisek,KalendariumżyciaJózefaPiłsudskiego,Warszawa1998,t.1,s.291.
