Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Miastonasiedmiuwzgórzach
15
cieśniny,zarównopostronieeuropejskiej,jakiazjatyckiej.Wpewnymod-
daleniuodBosforu,nalądzieeuropejskim,rozciągasięnawetnajwiększy
zalesionyobszardzisiejszegomiasta,zapewnetakżeistolicyImperiumBi-
zantyńskiego:LasBelgradzki.Drzewostanzdominowałydębyorazgraby,
choćtuiówdziespotkaćmożnatakżebrzozy.NadBosforemjużzoddaliwi-
daćciemnekępyorazwiększepołaciedrzew,porozrzucanenieregularniena
wzgórzachischodząceniekiedyażnadsamolustrowody.Większymigrupa-
mirosnągłówniesosny,rozpowszechnionewAzjiZachodniejniemaltak
samojakwśrodkowo-wschodniejEuropie.RówniepopularnenadBosforem
sąkasztanowce.UwagęprzybyszazPółnocyznaczniebardziejprzykuwają
jednakplatany,długowiecznewysokiedrzewazmałymiliśćmiicharaktery-
styczną,łuszczącąsiędużymipłatamijasnąkorą.Smukłe,wieczniezielone
cyprysy,drzewajudaszowezbardzociemną,niemalczarnąkorąorazczerwo-
nawymikwiatami,atakżeplantacjeniezwyklearomatycznychpistacji,po-
przecinaneczęstołanamilawendy,nadająokolicomBosforuniepowtarzalny
urokispokojnycharakter.
Malowniczykrajobrazodbijasięwgłębokiejtoni,stwarzającwrażenie
sielskiejatmosfery.Aletotylkopozory.Wbrewswejnazwie,sugerującejpłyt-
kiispokojnynurt(BósporosznaczyłodlaGreków'bróddlabydła’),Bosfor
nigdyniebyłwodąprzyjaznączłowiekowi,mimoiżodwiekówstanowiłnie-
zwykleczęstowykorzystywanądrogęmorską.Łączyłaonagreckiekolonie
porozrzucanepoczarnomorskimwybrzeżuzichmacierzystymimetropolia-
miwGrecjiwłaściwejorazwAzjiMniejszej.ZnadMorzaCzarnegoowym
szlakiemtransportowanonajczęściejzboże,aletakżemiód,wosk,rybyoraz
niewolnikówiztegopowodubyłonszalenieważnyzarównodlaGreków,jak
i–później–dlaRzymian4.
JużnapierwszyrzutokaBosforniewydajesięzbytszeroki–zjednego
brzegubardzodobrzewidaćdrugi.Odległośćmiędzynimiwynosiprzynaj-
mniejpięćsetpięćdziesiątmetrów,choćwnajszerszymmiejscuosiągatrzy
ipółkilometra.Przezpierwszedziesięćkilometrów,odstronyMorzaCzarne-
go,Bosforrozciągasięzpółnocnegowschodunapołudniowyzachód,po
czymgwałtowniezmieniabiegnapołudniowo-wschodni,bypokolejnych
dziesięciukilometrach,takżedośćniespodziewanie,powrócićdopierwotne-
gokierunku.Nieporazostatni.Nawysokościtwierdzyrumelijskiejkieruje
sięwprostnapołudnieiosiąganatymodcinkunajwiększągłębokość–stu
dziesięciumetrów(przeciętniednoznajdujesię50–75mpodwodą).Po
mniejwięcejtrzechkilometrachwracajednakdopoprzedniegokierunku
iwpadanastępniedomorzaMarmara.
Dladużychstatkówkrętaidośćwąskacieśninamogłastanowićpewne
niebezpieczeństwo.Dlamniejszychjednostek,przedewszystkimdlałodzi
4ZwięzłeomówieniegospodarczegoipolitycznegoznaczeniaMorzaCzarnegodlaGreków
iRzymian–G.R.Tsetskhladze,BlackSea,[w:]TheCambridgeDictionaryofClassicalCivilisation,
ed.byG.Shipley,J.Vanderspoel,D.Mattingly,L.Foxhall,Cambridge2009,s.137–138.
