Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.SformalizowanyustrójpolitycznypoIIwojnieświatowej(ArturŁawniczak)
45
uznano,żemonokratycznągłowępaństwapowinnazastąpićwybieranaprzezposłów
naSejmspośródnichsamychRadaPaństwa.Takimodelwładaniaopierałsięnarus-
sowskimzałożeniunieomylnościwładzyskładającejsięznnajlepszychprzedstawicieli
ludupracującegomiastiwsi”
.
Ówujednoliconyschematzostałzakłóconywlatach1980-1987,kiedytowsystemie
władzypublicznejpojawiłysię:NaczelnySądAdministracyjny,TrybunałStanu,Try-
bunałKonstytucyjnyorazRzecznikPrawObywatelskich,którewypadauznaćzanie-
kompatybilnezzadeklarowanąw1976r.nakonstytucyjnejpłaszczyźniedemokracją
socjalistyczną.ByłaonadoktrynalnymrozwinięciemzadeklarowanejprzezKonsty-
tucjęlipcowądemokracjiludowej.Obieopierałysięnazałożeniuprawidłowościwoli
powszechnej,jedyniesłusznejpojejsfomułowaniuprzezktóryśzewspółpracujących
zesobązinstytucjonalizowanychbytówwładzypolitycznej.Sprzeczneztymzałożeniem
byłopojawieniesięorganów,którychracjąbytujestweryfikowanieczyteżocenianie
potencjalnychbłędnychdecyzji,podejmowanychprzeztradycyjneorganywładzypań-
stwowej.Takamodyfikacjazapowiadałaustrojowątransformację.
Jejkształtzostałustalonyw1989r.przyOkrągłymStole,anastępniewstępniezafikso-
wanywMałejKonstytucjiz1992r.,określającejsposóbfunkcjonowaniapaństwowości
wprzejściowymokresie.Dobiegłonkońcaw1997r.,kiedyuchwalononowąUstawę
Zasadniczą.Podsumowałaonaprocesprzechodzeniaoddemokracjisocjalistycznejdo
liberalnej.TaostatniazostałazdefiniowanawewciążobowiązującejKonstytucjijako
demokratycznepaństwoprawne.
Jaknietrudnozauważyć,procestworzeniawspółczesnegospisanegonajwyższegoprawa,
projektowanegojeszczewdrugiejpołowielat80.,byłrozciągniętywczasie,ponieważ
rozkwitłypluralizmsprawił,żetrudnobyłoosiągnąćniezbędnyconsensus.Wwystar-
czającym,jaksięokazało,wymiarze,udałosięgouzyskaćpodczaspracpowstałejpo
parlamentarnejelekcjiz1993r.KomisjiKonstytucyjnejZgromadzeniaNarodowego.
ZakończeniepracKomisjiumożliwiłoprzegłosowanieprzezZgromadzenieNarodowe
głosamiówczesnejwiększościSLD+PSL+UW+UPodpowiedniegotekstu(notabene
niedługoprzedkońcemparlamentarnejkadencji,poupływiektórejwładzęprzejąłlansu-
jącywłasnynspołecznyprojekt”KonstytucjiAWS,któregoustrojodawczaaktywnośćnie
spotkałasięjednakzezrozumieniemww.konstytucyjnejkoalicji).Zostałonnastępnie
zatwierdzonyprzezprecedensowewdziejachPolskireferendumkonstytucyjne.Dzięki
niemuszerokąoddolnąlegitymizacjęuzyskałdokumentonajwyższejprawnejrandze,
będącywybitnymprzejawemnomokratyzacjispołeczno-politycznejrzeczywistości.
