Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Międzydwiemakonstytucjami:kilkauwagospecyficepolskiejciągłościizmianysystemowej
13
tówzaliczyćtrzebanp.kultywowanierepublikańskiejformypaństwa(jejcechy
wszakodszukaćmożnanawetwmonarchicznejIRzeczypospolitej)czyutrzymanie
Sejmu(oróżnychformachorganizacjiidziałaniawróżnychokresachustrojowych)
jakoorganuprzedstawicielskiegonarodu.
H.Rotwskazujenatrzy–moimzdaniemuzasadnioneiprzydatne–ujęcia
ciągłości.CiągłośćwujęciuczynnościowymtoHsammechanizmprzechodzenia
określonychnormprawnych,ideiiocen,typówzachowańsięadresatównorm
prawnychdoprawawspółczesnego,urządzeńprawnoustrojowychitp.”4Ujęcie
przedmiotowepoleganawyróżnieniuzasad,wartości,ideiiurządzeńprawno-
ustrojowychfunkcjonującychoddłuższegoczasuaprzejętychprzezpanującysys-
tem.Zkoleiujęciepodmiotoweuwypuklarolępodmiotupodejmującegodziałania
niezbędnedlapetryfikacjitychżezasad,typówzachowańitp.5
NageneralnąrolęzjawiskazmianysystemowejzwracauwagęAndrzej
W.Jabłoński.WedługniegoHHistorianowoczesnychpaństwrozwijałasięprzez
wdrażaniedopraktykipojawiającychsięsukcesywniewteoriipolitycznejnowa-
torskichideipolitycznych,takichjakwolność,suwerenność,reprezentacja,kon-
stytucjonalizm,demokracjaiprawaczłowieka”6.Wistocie,możnapostrzegać
zjawiskozmianysystemowejjakorodzajnieustannejmodernizacji,którapolega
naprzenoszeniuwzorcówpaństwaliberalno-demokratycznegozsystemów,które
nazwaćmożnacentralnymi,dosystemówperyferyjnych.Takzatemtrzebaby
tłumaczyćnp.przejęciewielucechdemokratycznychinstytucjiimechanizmów
IIIRepublikiFrancuskiej,przezodradzającesiępoIwojnieświatowejpaństwo
polskie.Wdalszejczęścininiejszegoartykułuwłaśnietegotypuprawidłowości
możnabędziewykazaćwoparciuoprocestransformacjisystemowejzprzełomu
lat80.i90.XXwieku.
3.Polemukazującymproblemciągłościizmianyustrojowej(czynawet
szerzej–wsystemiepolitycznym)sąniewątpliwiewpolskiejtradycjiustrojowej
preambułykonstytucyjne.Odgrywająoneniezwykleszerokąrolę–jakzauważa
PiotrWinczorek,mająznaczenieHideowe,wychowawcze,emocjonalne,anawet
sentymentalne”7.Wskazujeon,żepreambułapomocnajestprzydokonywaniu
wykładni,zwłaszczacelowościowejprzepisówzartykułowanejczęściustawyzasad-
niczej,zaśwskazówekwtymwzględziedostarczająniemalwyłącznietefragmenty
preambuły,którezawierająkatalogiistotnychspołeczniewartości.Trudnojednak
wpełnizgodzićsięzP
.Winczorkiem,gdytwierdzi,iżnieposiadająHwiększej
użyteczności”podwzględemwykładniczymteczęścikonstytucyjnegowstępu,
4Tamże,s.11.
5Tamże.
6A.W
.Jabłoński,Teorieipodejściawbadaniachzmianysystemówpolitycznych,[w:]
B.Krauz-Mozer,P
.Ścigaj(red.),Podejściabadawcześ,s.89.
7P
.Winczorek,PolskapodrządamiKonstytucjiz1997roku,Warszawa2006,s.164–165.
