Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
45
Krzyżanowskiwskazywał,żedokanonuzachowańikulturyanglosa-
skiejnależypowściągliwośćipowodowaniesięuczuciamikontrolowanymi
wznacznymstopniuprzezrozważaniarozumowe63.Towłaśnietakiecechy
jakpraworządność,wolnośćiodwagacywilnastawiananarównizwojskową
byłyzdaniemKrzyżanowskiegozabezpieczeniemdlajednostekprzedomni-
potencjąpaństwa.Dostrzegał,żetecechypsychologicznesprzyjająkulturze
liberalnejirepublikańskiej,niezaś,jaktosiędziejewinnychnarodachde-
spotyzmowiianarchii.
Pokazywał,jakmożewyglądaćsilnawładzawykonawczawramachde-
mokratycznegosystemupaństwaprawa.Opisywałuprawnieniaprezydenta
StanówZjednoczonychisilnieumocowanegopolityczniepremierabrytyj-
skiego,przeciwstawiającimchaotycznyjegozdaniemmodelprezydenturywe
Francji.Doceniałtakżeuporządkowaneżyciepolitycznewramachsystemu
partyjnegoWielkiejBrytanii.Uważał,żesporypolitycznestronnictwwspo-
łeczeństwachanglosaskichniedoprowadzajądozacietrzewieniazagrażają-
cegożywotnyminteresompaństwa64.Wskazywałnafakt,żenarodyanglosa-
skiepotrafiądoskonalerozeznaćcechyosobowościprzywódczychiwybrać
wspaniałychliderówpolitycznych,ludziwielkiejmiary.Podawałprzykłady
Churchilla,Waszyngtona,LincolnaczyWoodrowaWilsona.Wszystkichich
cechowałoto,żewprzeciwieństwiedodyktatorówliczylisięzistnieniem
jawnej,wolnej,częstokrytycznejdyskusji,opartejjednaknaargumentach
rozumowych.NigdyniepodważalioniwedługKrzyżanowskiegoregułgry
wyznaczonychprzezpraworządnośćidemokrację65.Podsumowującteroz-
ważania,pisałKrzyżanowski,że:
Anglosasiosiągnęliprzodującestanowiskowświecie,ponieważdziękizaletomprzy-
wódcówicnotomogółuichpolitykagórowałanadwspółzawodnikamizdrowymroz-
sądkiem,umiarem,gospodarnością,poszanowaniemprawaizawartychumów,właś-
ciwymrozumieniemswoichinteresów,trafnąocenąmożliwościwgręwchodzących,
zdolnościądokompromisuniewykluczającąstanowczościwytrwałej,anawetupartej
wobroniepostulatówzasadniczych[...].Wstrętnybyłimfanatyzmiokrucieństwo.
Niepopadliwjarzmonienawiściidoktrynerstwa,wsidłaprzesądówiuprzedzeń,
wnastrojeiprzywary,któreNiemcówprzyprawiłyoklęskę66.
MarianJedlickitakżeniezwykleceniłspołeczeństwobrytyjskie.Pisał,że:
dominującącechąpsychikispołeczeństwaangielskiegojestogromnatrzeźwośćipo-
czucierzeczywistości.NiemająAnglicyzrozumieniadlaideiabstrakcyjnychiformuł
czystospekulatywnych[...]ztąpierwszącechąspołeczeństwaangielskiegołączysię
63
64
65
66
Ibidem,s.
Ibidem,s.
Ibidem,s.
Ibidem,s.
226.
239.
248.
252-253.
