Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
Analizującróżnorodnedokumentyproweniencjipapieskiej,np.prowi-
zjeiekspektatywynabeneficjakościelneczywłaśniedokumentyzawie-
rającedyspensydladuchownych,zpewnymzdumieniemstwierdziłem,
żepraktyczniebrakichwpolskicharchiwachkościelnych.Jednymznie-
licznychprzykładówzachowanychtegotypuoryginalnychdokumentów
jestprowizjanaprepozyturęwarmińskądlaArnoldaKlunderaz4czerwca
1458r.
12
Ztegowzględupostanowiłemjąopublikowaćwaneksieźró-
dłowym.Prowizjepapieskiebyływażnymidokumentami,którenależało
pokazać,abynp.objąćurządkościelny.Zkoleidokumentypochodzą-
cezPenitencjariiApostolskiejnależałoprzedkładaćnp.wceludalszego
wykonywaniafunkcjikościelnychwynikającychzposiadanychświęceń,
wprzypadkupopadnięciawirregularitas.Brakszczególnietychostatnich
dokumentówwpoważnysposóbograniczałszerszyzakresbadańspo-
łecznychnadduchowieństwem.DopieroudostępnienieaktPenitencjarii
Apostolskiejwlatach80.XXw.pozwoliłowypełnićtęlukęipogłębić
wspomnianebadaniaspołeczne,aletakżepokazaćklerprzezpryzmat
codziennychwydarzeń,któresamiopisaliwsuplikachdopapieża.Zdo-
kumentówtychwyłaniasięświatśredniowiecznejcodzienności,ukazujący
tychduchownychwmniejlubbardziejniezwykłychsytuacjach,których
konsekwencjąbyłazwyklewspomnianajużirregularitas,którapowodo-
wałakoniecznośćstaraniasięprzeznichostosownedyspensy.Należy
pamiętać,żeśredniowieczneduchowieństwostanowiłogrupęspołeczno-
-zawodową,którapodlegaławłasnemusądownictwuopartemunaprawie
kanonicznym,zgodniezotrzymanymprivilegiumfori
13
.Złamanieprzepi-
sówtakiegoprawaściągałonaduchownychróżnekarynaszczebludie-
cezji.Zniektórychkarmógłjednakuwolnićichtylkopapież,wzwiązku
zposiadanąplenitudopotestatis14.Duchowniśredniowieczni,szczególnie
stojącydośćniskowhierarchii,żyliwokreślonychśrodowiskachspołecz-
12AAWO,Dok.Kap.P20;wtymprzypadkuzachowałasięponadtokopiapodsy-
gnaturąAAWO,Dok.Kap.C.81;natematArnoldaKlunderazob.R.Krajniak,Prałaci
ikanonicywarmińskiejkapitułykatedralnejdo1466r.Studiumprozopograficzne,Toruń
2017(maszynopisrozprawydoktorskiej),s.169–173.
13Zob.np.W.Abraham,PrivilegiumforiduchowieństwawustawodawstwieKościoła
polskiegowXIIIw.,Lwów1936.
14Natematplenitudopotestatispapieżyzob.P
.Steczkowski,PenitencjariaApostolska,
s.39–52.
15
