Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
STYL–GATUNEK–TEKST.UWAGIWSTĘPNE
„Dlaczegowłaśnietakzostałaukształtowanajednostkowawypo-
wiedź?oraz:Cowynikazfaktuużyciaprzeznadawcęokreślonych
środków(chwytów)językowych?”(ibid.).
Wujęciurelacjistyluitekstumożnaobserwowaćróżnepreferen-
cjebadawcze-podporządkowaniezagadnieństylistycznychszerzej
pojętejtekstologiibądźwidzeniestylistykijakodziedzinyinterdy-
scyplinarnej,łączącejróżneparadygmatybadawczeiszerszejniż
kategoriatekstu(por.ibid.,s.53).
Badaczkalicznychgatunkówwypowiedzi,MariaWojtak(2014,
s.11-12),traktujejejako„modeleorganizacjitekstu,zorganizowane
wewzorcach,któreobejmujączterypłaszczyzny:a)strukturę(gra-
nicetekstów,ichsegmentacjęirelacjemiędzysegmentami),b)aspekt
poznawczy(tematykęisposóbjejprezentacji,perspektywę,punkt(y)
widzenia,aksjologię),c)pragmatykę(obraznadawcyiodbiorcywpi-
sanywtekst,relacjenadawczo-odbiorcze,potencjałillokucyjny,czyli
zbiórintencjiorazsposóbichuporządkowania),d)stylistykę(zbiór
cechekstralingwistycznychdeterminowanychstrukturą,dookre-
ślonychpoznawczoipragmatycznieorazodpowiadającyimzbiór
środkówstylistycznych,wtymformnacechowanychtrwale,wiec
kodowo,cosięodzwierciedlawstosownychkwalifikacjachleksyko-
graficznych)”.Wkomunikacjipublicznejfunkcjonująróżnewarianty
wzorcagatunkowego:wariantkanoniczny,decydującyotożsamości
gatunku;wariantalternacyjny,którypowstajewwynikuprzekształ-
ceńwzorcakanonicznego;orazwariantadaptacyjny,czylipożyczka
gatunkowa,awięcnawiązaniedoobcychwzorców(por.ibid.,s.12).
Gatunkiistniejąwświadomościczłonkówdanejwspólnotykomu-
nikatywnej,sątakie,którychwzorzecjestsilnieutrwalony,itakie,
którychnormysąelastyczne.Ojegotożsamościmożedecydować
płaszczyznastrukturalnalubkażdazpozostałychorganizacjitekstu.
Coważne,każdawspólnotadysponujewykształconymrepertuarem
gatunków,którezjednejstronynależądojejdziedzictwa,zdrugiej
zaśulegajązmianom.
11
