Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PaństwokoreańskiewdziałalnościnaukowejAntoniegoKościa
47
szkoływyższej(taehak)25.KonfucjanizmdotarłdoKoreigłówniejakoflozofa
praktyczna,jakoetyka,wmniejszymstopniujakoreligia26.
WTrzechKrólestwachznanabyłatakżeszkołaflozofcznataoizmu27Laozi28
jużodIVwieku.JednakdopieroodVIIwiekuwpływnareligijnośćKoreańczyków
wywierałtakżetaoizmreligijny(szczególnienareligijnośćludowąiszamanizm)oraz
japońskiszintoizm29.Centralnymtematemwtaoizmiejestczłowiekjakoczłonek
rodziny.Rodzinajestnapierwszymplanie.JakpodkreślaAntoniKość,Dflozo-
fachińska,awśladzaniąkoreańska,nigdynierozważałaczłowiekapozaspołe-
czeństwem,nigdyteżniezostaławyznaczonaostragranicadzielącaspołeczeństwo
(rodzinę)inaturę.Człowiekzawszebyłściślezwiązanyzespołeczeństweminatu-
rą[…]”30.Etycznepojęciataoizmuróżniąsięodetycznychpojęćkonfucjanizmu.
Zgodniezflozofątaoistycznątakiecnoty,któresąwskazywanewkonfucjanizmie,
jak:sprawiedliwość,humanizm,dobroczynność,obowiązek,wierność,niebyłyby
potrzebne,gdybyczłowiekwswoimzachowaniukierowałsięporządkiemnatury.
DPorządeknaturyzaśwyznaczadroga(tao),którąmawżyciukażdyczłowiek.Ide-
ałemjestdroganieba(tien-tao);zwykłyśmiertelnikpoznajejąpoprzezdrogękróla
(wang-tao).»Gdyczłowiekstraciłdrogę,pozostajemucnota(te);gdystraciłcnotę,
pozostajemuhumanitarność(ren);gdystraciłhumanitarność(ren),pozostajemu
sprawiedliwość(yi);gdystraciłsprawiedliwość,pozostajemuryt(li),aryt(li)jest
tylkolekką,cienkąpowłokązłożonązlojalnościizaufania«31.Ato,wedługtaoizmu,
oznaczapoczątekanarchiiitymzajmujesiękonfucjanizm.[…]Drogędodoskona-
łościwyznaczapięćprzykazańtaoizmu(taochiaowujnie)idziesięćdobrychuczynków
(shishan).Owychpięćprzykazańto:1.Niezabijajżadnejistotyżyjącej;2.Niepij
łapczywiewina(ryżowego);3.Niemówustamitak,asercemnie;4.Niekradnijinie
rabuj;5.Nieoddawajsięnierządowi.[…]Dziesięćdobrychuczynkówto:1.Miłość
25
A.Kość,Filozoficznepodstawyprawa…,s.11;zob.także:K.Kim,Religiekoreańskie…,s.409.
26
Ibidem.NatematkonfucjanizmuwKoreizob.także:C.-H.Bae,HangukYuhaksa(Historyof
KoreanConfucianism),Seoul1983;TheRiseofNeoconfucianisminKorea,red.W.T
.Bary,J.-H.KimHa-
boush,NewYork1985;J.-H.KimHaboush,ConfucianisminKorea,[w:]TheEncyclopediaofReligion,
red.M.Eliade,t.4,NewYork1987,s.10-15;M.Deuchler,TheConfucianTransformationofKorea.
AStudyofSocietyandIdeology,CambridgeMA1992;L.-S.Hsu,ThePoliticalPhilosophyofConfucia-
nism,London1975;C.T.Keum,YugyoSasangkwaChongkyoMunhwa(ConfucianThoughtandReligious
Culture),Seoul1994;C.T.Keum,YuhakKeunpaeknyon(HundredYearsofModernKoreanConfucianism),
Seoul1984;C.T.Keum,TheConfucianReligionMovementintheModernHistoryofKoreanConfucianism,
DKoreaJournal”1989,no.5,s.4-12;C.-H.Park,HistoricalReviewofKoreanConfucianism,DKorea
Journal”1963,no.3,s.5-11;S.-S.Yoon,HangukYuhakYongu(StudiesonKoreanConfucianism),Seoul
1980;S.-S.Yoon,HangukYuhakSasangron(StudiesonKoreanConfucianThought),Seoul1986.
27
A.Kość,Filozoficznepodstawyprawa…,s.20;zob.także:K.Kim,Religiekoreańskie…,s.409.
28
Zob.J.Ching,A.Chan,Laozi,[w:]Leksykonreligii,tłum.P
.Pachciarek,Warszawa1997,s.218.
29
A.Kość,Korea…,kol.840.
30
A.Kość,Filozoficznepodstawyprawa…,s.21.
31
Laotse,Taoteking(Laozi,Daodejing),Düsseldorf-Köln1976,s.38.
