Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEDMIOTBADAŃ
dziłobydopowstanianowegotypuczłowieka-homosovieticus6,zcharaktery-
stycznącechą-ateizmem.
Wczasiedrugiejwojnyświatowejduchownicierpielirazemznarodem.Ko-
ściółbyłwyniszczanyprzezNiemcówiRosjan.Jegoprzedstawicielejednakczę-
stoprezentowaliodważną,nieugiętąpostawęwobecwrogów,pomagaliPola-
komiŻydom.Jegowpływnaspołeczeństwowzrósł,choćznacznaczęśćkapła-
nówstraciłażycie,awieleświątyńległowgruzach.
NiemalprzezcałyokresistnieniaPolskiLudowejKościółbyłrepresjonowany
przezwładzę.Poziomtychrepresjizależałodpotrzebisiłykomunistów,nastro-
jówspołecznychorazsytuacjimiędzynarodowej.Wlatach1945-1948niebyło
warunkówdootwartejwalkipaństwazKościołem.Tenostatniokazałsiębo-
wiemnieodzownydlanaroduzmęczonegowojną,akomuniściniebylijeszcze
wystarczającosilni,bysięznimrozprawić.Wśródludnościreligiaodgrywała
istotnąfunkcjęwbudowaniutożsamości,zwłaszczawokresachpoczuciabraku
stabilizacji.Wyznawaniereligiisilniewiązanozsuwerennościąosobistąipań-
stwowązewzględunarolęKościoławtrudnychdlaPolskimomentachhistorii.
Ograniczeniewolnościreligijnejuznanobyzazwiastunkolejnegozaboruioku-
pacji,ategosocjaliścichcieliuniknąćdomementuumocnieniaswejpozycji.
Dopierowkolejnymokresiepougruntowaniuwładzyprzystąpilidonajostrzej-
szegowokresiePRL-uatakunaduchowieństwo.
Czasystalinizmu,czylilata1949-1956tookresrepresjiiprześladowań.Tyl-
kopozornieKościółstałsięwówczasnKościołemmilczenia”
.NaPomorzuZa-
chodnimdawałsięwówczaszaobserwowaćznacznywzrostaktywnościkleru,
któregodziałanieprzybrałonowąformę,zaczętostosowaćmniejrzucającesię
woczymetodyinarzędzia,nastawionenainnecele,alezaangażowaniehierar-
chówzyskałonasile,tyle,żewoddziaływaniunaprzestrzeńduchową,anie
społecznączypolityczną.
Chwilowaodwilżpopaździernikowanatrwałezmieniłabardzoważnyele-
mentwpływającynadziałalnośćKościołaijegoefektywspołeczeństwie.Wol-
nośćodzyskałprymasStefanWyszyński,któryjeszczeprzebywającwKomań-
czymiałmożliwośćprzygotowaniaplanudziałaniadlaKościoławPolscena
następnelata,aod1956rokusystematycznieikonsekwentniewprowadzałgo
wżycie.Pozakardynałem,szeregiduchownychzasililipowtórnieinniksięża
wypuszczeninawolność.WkolejnychlatachrolaKościołaewoluowała,alezin-
spiracjiwładzpozostawałanierozerwalniezwiązanazpolityką.
6
PojęciewprowadzoneprzezZ.Zinowiewa,któregopolskiejinterpretacjipodjąłsięks.JózefTi-
schnerwpracyEtykasolidarnościorazHomosovieticusz1992r.
9
