Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Zarysdziejówbudowykościołównatleówczesnejsytuacji...
43
nentnawalkaznim,prowadzonaprzezstalinowskiaparatpartyjno-państwowy,który
dasięgnąłnawetsamejwładzy:3września1948r.zestanowiskasekretarzageneralnego
PPRzostałusuniętyWładysławGomułka,oskarżonyoodchyleniaprawicowo-nacjona-
listyczne1.Wdniu28października1948r.,pośmiercikard.AugustaHlonda,jegona-
stępcąnastolicyprymasowskiejzostałbiskuplubelskiks.StefanWyszyński,któryswoją
posługęrozpocząłwtymbardzotrudnymokresie.Wokresiestalinowskiegototalitary-
zmu,októrymmówionoipisano,żeczerwonyzastąpiłbrunatny2,dochodziłodonad-
używaniawładzywceluograniczaniawolnościKościoła,marginalizowaniajegoroli,li-
kwidacjiwpływuduchowieństwanaspołeczeństwo,czylizminimalizowaniawpływów
religiinażyciespołeczne3,anaweteliminowaniajejzżycia.Walkaideologicznatoczyła
sięnawielufrontach,arozpracowywanieKościoła–nawielupłaszczyznach.
BolesławBierut4,przebywającyw1949r.zroboczą–Dprzyjacielską”wizytą
wMoskwie,usłyszałodJózefaWissarionowiczaStalina(1879–1953)następującąin-
strukcjęideologiczną:DJeśliniedokonacierozłamuwKościele,niebędzieciemieli
sukcesów”5.OwainstrukcjamiałaprowadzićdodestabilizacjiKościoła,którypo-
siadałnajwiększąsiłęintegrującąspołeczeństwo.Trzebazatembyłowniegouderzyć
istorpedowaćjegowielorakiedziałania.Ruszyławięcnatrętnamachinapropagando-
wawojującegoateizmu6,arównolegleprowadzonebyłyróżnorakiezabiegiprawno-
-administracyjneograniczającewolnośćKościołaijegoswobodędziałania.Wdniu23
stycznia1950r.rozwiązanoCaritaskościelną,którazostałaprzejętaprzezpaństwo.
Wdniu14kwietnia1950r.podpisanoporozumieniemiędzyrządemaEpiskopa-
temPolski,zgodniezktórymKościołowizagwarantowanemiałybyćpodstawowe
prawa.Zdniem19kwietnia1950r.utworzonoUrząddoSprawWyznań(Uds.W)7,
opiniującysprawybudownictwakościelnegoisakralnego,prowadzącyDprawdziwą”
ijedynieDsłuszną”politykęwładzy.Rozpocząłsiętrudnyokres(tzw.dokręcanieśruby
przezwładze)8,któregoistotąbyłoubezwłasnowolnienienaroduiutrudnianiepracy
1
2sierpnia1951r.zostałzaaresztowany.S.Koper,DziejeświataiPolski.Kalendarium,War-
szawa2006,s.212,214.
2
Niewszyscyzgadzająsięzopinią,iżw1945r.jednaokupacjazastąpiłainną,nawetjeślipodpo-
rządkowaniePolskiZSRR„byłoutratąznacznejczęścisuwerenności”.Cyt.za:E.Łosińska,Laurka
odgenerała.Legenda„Solidarności”wposzukiwaniuświadectwamoralnościuautorastanuwojennego.
DzP
,nr120/2005,s.4.Badaniaobnażyłyzbrodniczycharaktersystemów:brunatnybyłprzeciwkoPo-
lakom,czerwonyprzeciwkoreligiikatolickiej.
3
M.Lasota,DonosnaWojtyłę–KarolWojtyławteczkachbezpieki.Współpraca:MarekZa-
jąc,posłowie:RyszardTerlecki,Kraków2006,s.21.8marca1953r.nastąpiłalikwidacjaDTygodnika
Powszechnego”imiesięcznikaDZnak”,awrokunastępnymusuniętoWydziałTeologicznyzUniwersy-
tetuJagiellońskiego.Daneza:M.Frańcić,Kalendarium,o.c.,s.1121.
4
WedługopiniiówczesnychdziałaczyzBierutemtrudnobyłowogólerozmawiać.
5
Cyt.za:audycjapublicystycznaTVP–1,wyemitowana15III2005roku.
6
WtympierwszymokresieDforowani”byliwpartiiludziesłużalczo-poddani:bierni,mierni,ale
wierni(określenieobiegoweztegookresu).
7
Wlatach1945–1950sprawamiwyznaniowymizajmowałsięWydziałSprawSpołeczno-Poli-
tycznychiAdministracyjnychUrzęduWojewódzkiegowKrakowie.Zob.Sz.Świątek,Aktadotyczące
KarolaWojtyłyiJanaPawłaIIwzasobieArchiwumPaństwowego(dalej:AP)Kraków(komunikatźró-
dłoznawczy).Odczytwygłoszony20kwietnia2006r.wStowarzyszeniuArchiwistówPolskichOddział
wKrakowie.
8
Budownictwosakralnestałosiękartąprzetargowąwstosunkachpaństwo–Kościół.Wszelkim
poczynaniomwtymzakresieniesprzyjałatakżereformawalutowa,przeprowadzonawPolsce30paź-
dziernika1950roku.
