Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
NiniejszapracajestpróbąnaukowegoopisukościołówrzymskokatolickichKra-
kowazbudowanychwlatach1945–19891.Jejramyczasowewyznaczająwyda-
rzeniahistoryczneodzakończeniaIIwojnyświatowejażpopowstanieIIIRzeczy-
pospolitej.Celemksiążki,którastanowipierwsząpróbęcałościowegospojrzeniana
architekturękościołówKrakowawokresiePRL,jestukazanieprzemianarchitektury
sakralnejnatlezmieniającejsięsytuacjispołeczno-politycznejwkraju,atakżerozwo-
juarchitekturynaświeciewniespokojnymizróżnicowanymwiekuXX2.
Pracaobejmujeokresponad44lat.Oiledatapoczątkowa–rok1945niebudziła
żadnychzastrzeżeń,otylepewnewątpliwościwzbudzaładatakońcowa–rok1989,
ponieważwydarzeniaartystyczne,dziejącesięwpobliżutejdaty,były–wmomen-
ciejejrozpoczęcia3–możejeszczezaświeże.Historyksztukipotrzebujeczasowego
dystansu,byspojrzećnato,cowydarzyłosięwsztuce,zwłaszczawlatachbliskich
mumetrykalnie,bowiem–jakpisałJanBiałostocki:DRozwójsztukiwspółczesnejjest
wprawdzieszybki,aleperspektywahistorycznegospojrzenianajejosiągnięcianie
podlegarozwojowirównieszybkiemu”4.Mogłobysięwięcwydawać,żenabadania
iosądjestjeszczezawcześnie,bowiemresentymentytracąswojąostrośćdopiero
zczasem,azperspektywylatłatwiejoobiektywnespojrzenie.Jednaktacybadaczejak
prof.JaninaBieniarzówna(1916–1997),prof.TadeuszChrzanowski(1926–2006)5,
prof.TadeuszGawłowski(1926–2010),prof.AndrzejK.Olszewski,prof.Wojciech
Kosińskiiwieluinnych,cytującstaropolskieprzysłowie:comaszzrobićjutro,zrób
dziś,zachęcaliautoradopodjęciategowyzwania,mówiąc:Czemuciąglepiszesiętyl-
koostarychkościołach,trzebarozpocząćpracętakżenadnowymirealizacjami.
Autorpodjąłsięopracowaniatematu,nowegoiDgorącego”jeszcze,dotyczące-
goarchitekturykościołówKrakowazczasuPRL.Rekompensatązatenbadawczy
dyskomfort,wynikającyzbrakunależytegodystansuczasowego,byładostępność
domateriałówarchiwalnychirozmowyzautoramiprojektów.Podejmującwyzwa-
nieautormiałświadomość,iżkażdypoczątekjesttrudny,tymbardziejżepisząc
onowejarchitekturzetrzebabyłorozpoczynaćbadanianaprawdęodpoczątku,od
gromadzeniaiprzebadaniamateriałuarchiwalnego.Toabsorbowałoautoraprzez
szereglat,aletymsamymdałoodpowiedniąperspektywębadawcząipozwoliło–
miejmynadzieję–naświeżośćosąduiobiektywną,Dchłodną”ocenę6,gdyżistnieje
przecieżnieodpartapotrzebapodsumowaniaepoki,któramimożedopierowczo-
raj,jednakjużbezpowrotnieminęła.
1
Chodziprzedewszystkimorokpowstaniaprojektu,gdyżcyklrealizacyjny,zwłaszczaostatnich
opisanychtukościołów,wykraczapozaramychronologicznetejksiążki.
2
Z.iT.Tołłoczko,WkręguarchitekturyArtDeco,PANOddziałwKrakowie,nr482,
Kraków1997,s.56.
3
Gdyrozpoczynałembadaniabyłrok2001.
4
J.Białostocki,Sztukacenniejszaniżzłoto,t.I,wyd.IV
,Warszawa1974,s.9.
5
J.Sz.Wroński,Galeriaportretówsławnychludzi...,prof.TadeuszChrzanowski(1926–2006),
DEchoLimanowskie”,nr150/2007,s.23,42.
6
Wszczególnościdotyczytoostatnichrealizacjiopisanychwtejpracy.
