Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
11
niami.Czybyliwystarczającoprzygotowanidopodjęciatychwyzwań?CzyDprzebu-
dzilisię”zletarguczasówkomunistycznych1?Otokolejnepytania.
Zagadnieniemważnym,któremunależałobyteżpoświęcićuwagę,sąprojektynie
zrealizowane,świadcząceowielkimwkładzieintelektualnymiartystycznymichtwór-
cówwrozwójhistoriiarchitekturysakralnej.Tepropozycjeprojektowewywierały
niekiedywiększywpływnatwórczośćarchitektonicznąniżbudowlezrealizowane,
gdyżbyłyniejednokrotnierozwiązaniaminowatorskimi,aczasaminawetawangardo-
wymi.Naniektóreznich,wybitniejsze,staranosiętutajzwrócićuwagę,choćomó-
wienieichbędzietematemodrębnejpracy2.Innąjeszczekwestiąbyłoprzenoszenie
starych,drewnianychkościołówwiejskichdomiasta3.
Prezentowanyianalizowanymateriałskładasięzpięciuczęści.Częśćwstęp-
nazawieraomówienienajważniejszychpublikacji–zarównonaukowychowalorach
poznawczych,jakiprasowychowartościachpromocyjnychipopularyzatorskich.Publi-
kacjeteokreślająwpewnymstopniustanbadańnadkrakowskąarchitekturąsakralną
wlatach1945–1989,którejlwiączęściąsąprzecieżkościołyKrakowa.Opinieorazcy-
taty,zwłaszczanaukowe,przytoczonewpracy,ilustrująewolucjępoglądównaarchitek-
turęsakralnąwczasachPRL.Wpróbiecałościowegoujęciaproblematyki,ocharakterze
podsumowaniadotychczasowegostanubadań,niesposóbprzedstawićpełnegozestawu
literaturyprzedmiotu,gdyżjestondopieroinstatunascendi.Zczasem,wdalszejper-
spektywiebadawczejmoże,anawetpowinienonbyćuzupełnionyizweryfikowany.
Wczęścipierwszejpracyukazanotłospołeczno-polityczneczasów
PRL,gdyżarchitekturamazawszewymiarhistoryczny.Napytanie:Czymjesthisto-
ria?ZygmuntŚwiechowskiodpowiadawprost:DJestnaukąpomocnicząarchitektury”4.
OmawianiekościołówKrakowabezodwołańdokontekstuhistorycznegojestdlapeł-
negozrozumieniaobiektywnychtrudnościbudowyświątyńwPRLprawieniemożliwe,
gdyżówkonteksthistoryczno-kulturowy,atakżeściślepolitycznymiałwdużymstop-
niudecydującywpływnailośćbudowanychkościołów,atakżenazjawiskaartystyczne:
nawielkość,kształtiwyglądkościoła–zarównowwymiarzeteologicznym,jakiarchi-
tektoniczno-artystycznym.Licznecytaty,przywołującewypowiedzikard.KarolaWoj-
tyły–późniejszegopapieżaJanaPawłaII–teświadectwa,podawanejakożywesłowa
zpierwszejręki,majądokumentowaćdramatycznedziejebudownictwaiarchitektury
sakralnejwtamtychczasach,dlategododatkowymcelemksiążkijestuświadomienie
CzytelnikowiskalitrudnościproblemubudowykościołówwPolsceLudowej.
Wpracystaranosięobiektywizowaćoglądkażdegokościoła,zarazemmającświa-
domość,żejesttoskarbarchitektury2.poł.XXw.naszegomiasta,wktórymKarol
Wojtyłaprzez20lat(1958–1978)pracowałjakobiskup,wtymprzez14lat(1964–
1978)jakometropolitakrakowski5,wywierającznaczącywpływnaklimatikształt
1
Kiedyniemielimożliwościbudowaniaświątyń,anawydziałacharchitekturyniebyłokatedr
sztukisakralnej,niekształconowięcwtymzakresielubjedyniesporadycznieuczonozasadprojektowa-
niaarchitektonicznegokościołów.
2
J.Sz.Wroński,NiezrealizowaneprojektykościołówKrakowawXXwieku(pracawprzygo-
towaniu).
3
Tenże,Dziedzictwokulturowe–Dwakościołydrewniane:wWoliJustowskiejiKrzesławicach
(pracawdruku).
4
Z.Świechowski,Historianaukąpomocnicząarchitektury?Ara,R.38:1984,nr2,
s.63–64.
5
KarolWojtyłajakobiskupkrakowski,podred.TadeuszaPieronkaiRomanaMariiZawadzkiego,
Kraków1988.Por.JanPawełII,Wstańcie,chodźmy,Kraków2004,s.118.
