Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Systematykapojęćzwiązanychzkosztamitransportu
15
darczej,rozpatrująckosztydziałalnościgospodarczejjakofunkcjętylkoilościproduk-
cjiiczasujejwykonania,ograniczającsiędoustalaniajakiegośśredniegonarzutu
kosztówtransportu.Takimpowszechnymwpraktyceuproszczeniemjestukrywanie
kosztówtransportuwogólnie(szerzej)nazwanychpozycjachkalkulacyjnychkosz-
tówprzedsiębiorstw,jakimisą„kosztyzakupu”i”kosztysprzedaży”
12powiększające
kosztywytworzeniawyrobów.Oileistniejedużepodobieństwomiędzyprzepływem
wartościwposzczególnychsektorachwytwarzającychdobramaterialneiwwiększo-
ścisektorówusługowychgospodarki,otyleprzepływwartościwprocesachtranspor-
towychmadodatkowywymiar(odległościowy),powodującywiększązłożonośćrozli-
czaniazwiązanychznimiwydatków,nakładówikosztów.Praktykarachunkowa
polegającanaagregowaniukosztówtransportuzkosztamizakupulubkosztami
sprzedażyniewynikazignorowaniaznaczeniakosztówtransportu,leczzpowszech-
nościichwystępowaniaipowiększaniawartościwszystkichdokonywanychoperacji.
Wydatki,nakłady,koszty,cenyiopłatysąkategoriamiużywanymiwanalizach
przepływówwartościwsystemachekonomicznych
13orazprzyustalaniuwszelkich
wskaźnikówocenyekonomicznej.Wanalizachtychmogąbyć„branepodlupę”duże
systemy(makroekonomiczne),sektorygospodarkilubregiony,jakisystemymikroe-
konomiczne(podmiotygospodarujące,ważneelementyprocesówgospodarczych,go-
spodarstwadomowe,atakżepojedynczykonsumenciorazużytkownicyusługiinfra-
strukturytransportowej).Należyzauważyć,żewłańcuchachprzepływówwartości
wprocesachgospodarczychiwobrotachrynkowychkategoriacenytransportuma
dwojakiaspekt:1)jestzapłatąoczekiwanąprzezwykonawcęusługitransportowej,
2)jestwydatkiemponoszonymprzezużytkownikatejusługi.Wsektorzetransportu
cenysprzedanychusługpozwalająokreślićglobalnąwartośćprzychodówsektora,
austaleniekosztówwtymsektorzewymagażmudnejanalizyrachunkowej.Wcałej
gospodarce(lubinnychjejsektorach)cenyzakupionychusługtransportowychstano-
12Kosztyzakupumaterialnychczynnikówprodukcji(ang.purchasecostslubpurchasingcosts)obej-
mujązwykle,opróczcenynabyciatowaru,takiedodatkowewydatki,jakkosztyjegoprzewozuido-
starczenia,sortowania,magazynowania,przystosowaniadoprodukcji.Kosztysprzedażywyrobów
(ang.sellingcosts)sąodrębnągrupąwydatków,powstającychpoponiesieniukosztówwytworzenia,
obejmującychzwyklewydatkinamarketing,opakowanie,magazynowanie,wywózdoodbiorcy.
KosztyzakupuikosztysprzedażyniesąściślezdefiniowaneaniwewprowadzonychwżycieUnii
Europejskiejw2003r.MiędzynarodowychStandardachRachunkowości(InternationalAccounting
Standards–IAS)–mocąRozporządzeniaKomisjiWENr1725/2003zpóźniejszymizmianami,jak
iwpolskiejustawiezdnia29września1994r.orachunkowości(t.j.Dz.U.z2002r.Nr76,poz.694
zpóźn.zm.).Wpraktycekosztytransportuponiesionewfaziezakupumateriałówisurowcóworaz
wfaziesprzedażywyrobówmogąbyćprzypisanezarównobezpośredniodokosztówzakupu,wy-
tworzenialubsprzedaży(gdyasortymentwyrobówjestwąski),albomogąbyćteżuznanezakoszty
pośrednierozliczanewedługodpowiedniegoklucza(gdyasortymentwyrobówjestbardzoszeroki).
Wzależnościodzasadrozliczeńzkontrahentamiustalonymiwumowachkupna-sprzedażykoszty
transportumogąbyćwliczonewcenęzakuputowarulubpowiększaćodrębnietęcenę(problemtzw.
„gestiitransportowej”).
13Przepływwartościwliteraturzeekonomicznejjestpojęciemstosunkoworzadkokojarzonym
zanaliząkosztów.Jejbadaniemanajczęściejpostaćanalizyprzepływówmiędzygałęziowych(In-
put-OutputAnalysis),analizyprzepływówpieniężnych(CashFlow),mapowaniastrumieniawartości
procesuprodukcyjnego(ValueStreamMappinginLeanManufacturing–eliminacjamarnotrawstwa
wprocesieprodukcyjnym),analizyobieguokrężnegodóbr,usługipłatnościiinnych.Zob.np.:Lean
Overview,EMSConsultingGroup–http://www.businessdictionary.com/definition/expense.html.
