Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
1.Kosztywekonomicetransportu
wedługelementówprostych(zużyciemateriałów,amortyzacja,wynagrodzeniaitd.)
ponoszonewdziałalnościoperacyjnejprzedsiębiorstwa.Wedługpolskiejustawyora-
chunkowościz1994r.
53znowelizowanejw2002r.(akonkretniezasadrachunkuzys-
kówistratwwariancieporównawczymzawartychwzałącznikunr1doustawy),ko-
sztydziałalnościoperacyjnejobejmująnastępująceichrodzaje:1)[400]amortyzację,
2)[401]zużyciemateriałówienergii,3)[402]usługiobce,4)[403]podatkiiopłaty
(wtympodatekakcyzowy),5)[404]wynagrodzenia,6)[405]ubezpieczeniaspołecz-
neiinneświadczenia,7)[409]pozostałekosztyrodzajowe.Dlaużytkuwewnętrznego
jednostkitenukładkosztówmożeokazaćsięmałoprzydatny.Niekiedymożewystę-
powaćpotrzebabardziejszczegółowegoujęciakosztówrodzajowychwposzczegól-
nychwyżejwymienionychpozycjachlubniektórychznich,decydującychoogólnym
poziomiekosztów.Przykładowozamiastłącznegoujmowaniakosztów„Usługiobce”,
możnadokonaćichpodziałuwewidencjiszczegółowejnanastępującepozycje:
1)usługitransportowe,2)usługiremontowe,3)usługiłączności,4)dozórmienia,
5)usługinajmu(dzierżawy),6)usługileasinguoperacyjnego,7)usługibankowe,
8)usługidoradztwaiprawnicze,9)pozostałeusługiobce.Ewidencjakosztówwtym
układziemożebyćstosowanawjednostkachprowadzącychdziałalnośćwniewielkich
rozmiarach,jednorodnąrodzajowo(naprzykładjedenrodzajwyrobówlubusług)
54.
Wprzedsiębiorstwachtransportowychposzczególnychpaństwgrupowaniekosz-
tówwukładzierodzajowymcechujesiępewnymipodobieństwamizdeterminowany-
mitechnologiąiorganizacjądziałalnościtransportowej,aleistniejąteżpewneod-
miennościwramachtejklasyfikacjikosztów.Nieistniejąprzedsiębiorstwa,wktórych
niepowstawałybyiniebyłyewidencjonowanekosztywynagrodzeńzapracęnajemną
lubwłasnąprzedsiębiorcywrazzobciążeniamisocjalnymi(salaries,wagesandemployee
benefits).Nieistniejedziałalnośćtransportowa,którabyłabymożliwabezwydatków
naenergię,paliwasilnikoweismary(energy,fuelandfueltaxes).Amortyzacja(depreciation
andamortization)jestkosztemliczonymwprzedsiębiorstwachtransportowycheks-
ploatującychwłasneśrodkitrwałe.Jejrolamalejewmiaręrozszerzaniasięzakresu
leasinguśrodkówtransportu(liczonegowkosztachusług)irozdzieleniaeksploatacji
infrastrukturyoddziałalnościprzewozowej.Kosztyzużyciawtransporciemate-
riałówisurowców(ang.directmaterials)mająstosunkowoograniczoneznaczenie,gdyż
istotadziałalnościtransportowejniepoleganawytwarzaniudóbrrzeczowych.Inne
zewnętrzneczynnikiprodukcjitransportowejznajdująkosztoweodzwierciedlenie
wpozycjach„usługi”(services)oraz„podatkiiopłaty”(taxesandfees),którewznacznym
stopniuwpływająnawysokośćkosztów.Proporcjakosztówusługdoopłatróżnisię
wposzczególnychgałęziachtransportu.Kosztyfiskalnesąszczególniewysokie
wtransporciesamochodowym,którybazujegłównienapublicznejinfrastrukturze
53Ustawazdnia29września1994r.orachunkowości(t.j.Dz.U.z2002r.Nr76,poz.694zpóźn.
zm.).Ustawatanieokreślakonkretnychzasadcodosposobuewidencjikosztów,ichrozliczania,kal-
kulacjiitp.,pozostawiającjednostkomdośćdużądowolnośćrozwiązańwtymzakresie.Ponoszone
kosztymożnaewidencjonować:1)tylkowukładzierodzajowym–nakontachzespołu4zakłado-
wegoplanukont,2)tylkowedługtypówdziałalności–nakontachzespołu5zakładowegoplanu
kont,zdalszymichpodziałemnapozycjeanalitycznekosztów,np.uwzględniającerodzajowyukład
kosztów,3)wobuukładachjednocześnie,jednaknajpierwnakontachzespołu4.
54Zob.:H.Kalota:Rachunekkosztówdziałalnościprzemysłowejihandlowej.„MonitorRachunkowości
iFinansów”,Nr12/2007–http://www.mrf.pl/index.php?cid=93&id=121&mod=m_artykuly.
