Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Systematykapojęćzwiązanychzkosztamitransportu
29
kapitałowych.Wydatkifinansowemająnatomiastbardzoindywidualnycharakter
iichagregacjadlawieluprzedsiębiorstwtransportowychmaograniczonąprzydat-
nośćpraktyczną.Zsyntetyzowanedlacałegosektoratransportu(wszystkichgałęzi
iwszystkichrodzajówpodmiotówgospodarczych)kosztyoperacyjnerównieżmają
ograniczonąużyteczność,gdyżsąsumąwydatkówponoszonychwbardzoodmien-
nychwarunkach.
Kosztycałkowitesąkategoriąuniwersalną,stosowanąwanaliziekosztówksię-
gowych,kosztówukrytych,wydatkówkapitałowychiwydatkówfinansowych.
Zregułysąonebaząwyjściowądokalkulacjikosztówjednostkowych,aleniezawsze
takjest.Wmetodologiirachunkukosztówukrytychczęstowyjściowycharakterma
kosztjednostkowy,akosztycałkowiteustalasięwnastępnejkolejnościjakoiloczyn
ichwysokościiliczbyichnośników(wielkościprodukcji,jednostekczasu,centrów
kosztówitd.).
Księgowekosztycałkowitestanowiąsumękosztówstałychikosztówzmien-
nychprzykażdympoziomieprodukcji.Strukturaidynamikazmiankosztucałkowi-
tegozależyodcharakteruprowadzonejdziałalnościistopniawykorzystaniazdolności
produkcyjnych.Wpraktycedlauzyskaniabardziejużytecznychinformacjidecyzyj-
nychwkalkulacjikosztówposługujemysiępojęciemcałkowitychkosztówstałych,
całkowitychkosztówzmiennychisumyobutychformkosztówpowstającychwda-
nymokresierozrachunkowym,najczęściejwciąguroku(ang.TotalCosts(TC)=Total
FixedCostsTFC)+TotalVariableCosts(TVC))
51.Możnamówićorocznychcałkowitych
kosztachprzedsiębiorstwatransportowego,naktóreskładająsięwszystkierodzajowe
wydatkidziałalnościoperacyjnej,iokosztachcałkowitychokreślonegorodzajujego
działalności(przewozówkrajowych,przewozówmiędzynarodowych,usługlogis-
tycznych).Możnateżmówićokosztachcałkowitychdanejusługitransportowej–je-
żelijejwielkośćjestwiększaodelementarnegonośnikakalkulacjikosztów(jednego
tonokilometralubjednegopasażerokilometra).Kosztycałkowiteustalasiępoprzez
sumowaniecałkowitychwydatkówoperacyjnychpowstającychwtrakcieokresuroz-
rachunkowego.Wpewnychprzypadkachznajdujezastosowanieuproszonametoda
ustalaniakosztucałkowitegoprzezsumowaniekosztustałegooraziloczynukosztu
jednostkowegozmiennegoiwielkościprodukcji(TC=FC+VC×q).Metodataznaj-
dujezastosowaniewtransporcieprzyporównaniachkosztówprzewozunaróżnej
długościtrasach,gdykosztzmiennyniepodlegaczynnikowiskaliprodukcjii„efekto-
wiuczeniasię”.
Kosztystałeobejmujączęśćobciążeńfinansowychprzedsiębiorstwazwiązanych
zsamymfaktemjegoistnienia.Określasięjeczęstomianemkosztówstrukturalnych,
gdyżzależąodrozmiarówistrukturyfirmy.Sąoneponoszoneniezależnieodwielko-
ściprodukcji
52.Wtransporciepowstająnawetwmikroprzedsiębiorstwierodzinnym
(jednoosobowym)wprzypadkuzawieszeniadziałalności(kosztybezczynności).
Zgodniezogólnymizasadamirachunkowościpodstawowąklasyfikacjąkosztów
całkowitychprzedsiębiorstwajestichukładrodzajowy.Kosztyrodzajowetokoszty
51Zob.np.:CalculatingTotalCosts–http://www.bized.co.uk/virtual/vla/theories/cal_total
_costs.ht.Definiujesięjetakżejako„thesumoffixedcosts,variablecosts,andsemi-variablecosts”–Zob.
np.:InvestorWords.com–http://www.investorwords.com/5006/total_cost.html.
52J.Penc:Leksykonbiznesu.AgencjaWydawniczaPlacet,Warszawa1997,s.210.
