Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozważaniadotycząceprzekładuutworówzkręguliteraturyfanta-
synależyrozpocząćodnakreśleniacharakterystycznychcechsamego
gatunku.Zapunktwyjściaobierzemyróżnespojrzeniaorazpróbyzde-
finiowaniatego,comożnauznaćzafantastykę.Najpierwomówione
zostanądefinicjestrictesłownikowe,bynastępnieprzejśćdotychpro-
ponowanychprzezsamychbadaczygatunku.
PierwszadefinicjazostałazaczerpniętazeSłownikaterminówliterac-
kichz1989roku,wktórymczytamy:
Fantastykajesttotyptwórczościliterackiejwsposóbswoistybudującyświat
przedstawiony:składająsięnańelementy,którenieodpowiadająprzyjętym
wdanejkulturzekryteriomrzeczywistości,awięcwątkinadnaturalneoraz
wszelkiegorodzajucudowności.Fantastyka(...)przypisujeswymtworom
realnybytwobrębierzeczywistości,którąkonstruuje,zakładatymsamym
swoistąpostawęczytelnika:musionzałożyć,żeto,cofantastyczne,rzeczy-
wiścieistnieje,inaczejniemógłbyodbieraćutworówtegotypu(STL1989:
137).
Wpodobnymtonieutrzymanazostaładrugadefinicjazaproponowa-
naprzezStanisławaŻaka:
Fantastykajesttogatunektwórczościliterackiej,wktórymświatprzedsta-
wionyzasadniczoodbiegaodnormprzyjętychiobowiązującychwbudowie
światarealnego.Rzeczywistośćprzedstawionaskonstruowanajestwedług
nieznanychczytelnikowiprawizasad,alboteżnaukowychteoriiihipotez.
Autorwysuwazwyobraźnitwórczejobrazy,nowązupełnierzeczywistość,
niesprawdzalnąempiryczniewchwilipowstania(...).Głównymchwytem
fantastykijestto,coniemożesięzdarzyć,ajednaksięzdarza,wkonkret-
nymmiejscuikonkretnejchwili.(...)Fantastykawytworzyłaswojegatunki
literackie,zktórychnajbardziejznanaireprezentowanajestbaśń,anastęp-
niepowieśćfantastycznaipowieśćgrozy(SKSTL1991:73–74).
TrzeciądefinicjęmożnaodnaleźćwSłownikuterminówliterackich
StanisławaSierotwińskiego,którycharakteryzujefantastykęjako:
Właściwościprzedmiotówizjawiskprzedstawionych,którejakoniezgodne
znaszymdoświadczeniemiodczuciemprawdopodobieństwauznajemyza
zmyślone.Utworyliterackieodominującychelementachczerpanychzfan-
tazji(STL1986:74).
18
