Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ijeszczejednegobezimiennegobłaznazastępującegoniedołężnie
genialnieuSzekspirawprowadzonegoOswalda,marszałkadworu
Gonerili.Zwłasnegowymysłubezimiennyrobotnikdomateriału
Holinshedadołożyłniewiele.Sztukętęhistoryczno-legendową,
przyobleczonąwszatynoweSzekspirprzedstawiłwr.160626grudnia
przedJakubemI,wpałacuWhiteHall.
WowychczasachLearmógłsięuważaćzarówniehistoryczny
obrazjakinnewziętezdziejówAnglii;wielewnimoprócztego
okolicznościowychbyłonapomknień,wieleustępówniemal
proroczych…Trybtworzeniatensamtu,cozawszeunaszegopoety,
twórczośćjegoobjawiasięniewsurowymmateriale,ale
wukształtowaniugoiobrobieniu,wnatchnieniużycia…
wodgadnięciuprawdyludzkiej…Bierzeonimionaiprzedmiotyznane
iulubione,aznichlepiświatżywy…
Cobyłolalkąsztywną,podjegorękąstajesięczłowiekiem.
Legendamaswąlogikę,którejpoetaniezmienia,dopełniajątylko
itłumaczycharakterami.Niepotrzebujewieledoodgadnięciaich,
znajdujejakiśodłamekprzedpotopowy,jakąścząstkęniedogniłą
izniejwskrzeszażywąpostać.
Niebędziemypowtarzalitreściznanejdramatu.Szekspirlegendę
wypełnił,wplatającwniądrugą,pokrewnąjejnaturąswą,atejpomysł
wziąłzArkadiiSidneya,czyniąchrabiegoGloucesterpokrewnym
Learowi.Zakończeniezmieniłpoetanakorzyśćtragedii;artystycznie
jestonouniegopiękniejsze,arazemmoralnieprawdziwsze.
Sprawiedliwośćnieprzychodzinatymświecie,niedomierzasię
widomie—rzadkocnotadostępujetryumfuidlategowłaśniejest
cnotą,żesięgoniespodziewa,żenańnierachuje.USzekspirateż
umieraKordeliaiojcieckończyżycieprzyjejzwłokach.
Tozakończenieludziomrutynyinawyknieniawydałosię
niesprawiedliweiokrutne.JohnsonwyrzucaSzekspirowi,iżcnocie
natychmiastniedałzapłatynależnej;Garrick,jakwRomeoiJulii,
dorobiłtuzakończenieinnedlaprzypodobaniasiętłumowi
irozwiązaniatrywialnego,wedleogólnejreguły.
Rozpatrzywszyźródła,zktórychpoetaczerpałdoLearawszystko,
comógłzapożyczyćzpowieściilegendy,naostatekzestarejsztuki
tegosamegonazwiskaitreści—możemyocenićcałykunsztisiłęjego
twórczą.ZwiązanieumiejętnedwóchhistoriiLearaiGloucestera,
układ,budowasąsamodzielneidramatpodnosząponadwiek,
wktórymsięukazałnascenie.
