Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LechaMażewski,Czybyłyinnemożliwości?KrólestwoPolskiewlatach1830-1831
awięcszedłdalejniżwszystko,cozawarłMikołajwOdezwiez17grudnia1830r
.czyproponował
feldmarszałekI.Dybiczpodkoniecgrudnia1830r
.Warunkiembyłajednakrezygnacjaprzezstro-
nępolskązpostulatuniepodległościokreślonegowManifeściesejmowymz20grudnia1830r
.
orazodwołanieaktudetronizacjiz25stycznia1831r
.Tobyłyoczywisteżądania,boprzecieżnie
dałosięinaczejprzywrócićpoprzedniegostanurzeczy.Natakichwarunkachrozwiązaniestarał
sięosiągnąćgen.JanKrukowiecki,wbrewobstrukcjiczęścicywilnychpolityków.
7wrześniagen.J.Krukowieckisformułowałstanowisko,wktórymchodziłogłównieodalsze
istnienieKrólestwazkonstytucjąnadanąprzezAleksandraizniszczeniemostunaWiśle,coda-
wałobyzachowaniepełnejswobodyoperacyjnejpolskiejarmii.Istniejąwątpliwości,czyfeldmar-
szałekI.Paskiewiczzgodziłsięnato
35
,tymbardziejżewszystkowskazywałonaszybkiupadek
Warszawy.Takczyowak,rzeczmiałarozstrzygnąćsięwtrakciebezpośrednichrozmówmiędzy
przedstawicielamiwojskaaimperatoremwPetersburgu
36
,alePolacyniewystępowalibytam
wroliprzegranych,areprezentowalibyrealnąsiłę,któraniedałasiępokonaćarmiirosyjskiej.
Możliwośćzawarciategorodzajuporozumieniastorpedowalijednakzwolennicypełnej
niepodległościKrólestwanaczelezWładysławemOstrowskim,marszałkiemSejmuiBonawen-
turąNiemojowskim,przywódcąliberalnychkaliszan,uznający,żewżadnejsytuacjiniewolno
zadowolićsięstanemrzeczyustalonymw1815r
.Innegozdaniabyłgen.J.Krukowiecki,uważa-
jący,iżwistniejącymstanierzeczyniebyłoinnegowyjścia,alenieudałomusięprzeforsować
swojegostanowiska
37
.
Ostatecznie,8września,pobardzodramatycznychwydarzeniach
38
doszłodopodpisania
układuściślewojskowego,wwynikuktóregowojskoiwładzeKrólestwaopuściłyWarszawę.
Wrezultaciecałkowiciezaprzepaszczonopropozycjerosyjskie,dającemożliwośćuratowania
publicznoprawnegostatusupaństwapolskiegowkształciesprzednocylistopadowejalbozbli-
żonymdoń.
Nieznaczyto,żezawarciewówczasugodyzRosjąnicbyniezmieniłowpołożeniuKróle-
stwaPolskiegowstosunkudostanusprzed1830r
.AntoniWrotnowskiprzytaczałinteresującą
opinięIgnacegoTurkułła,ministrasekretarzastanuds.KrólestwaPolskiego:nSzkoda,żePolacy
zowegomomentunieskorzystali;—temwiększaszkoda,iżdotychczaspowszechnąjestwRosyi
opinia,jakobyPolskabyłazdobycząwojenną,akonstytucyajednostronnymdarem,którykaż-
35
A.K.Puzyrewski(Wojnapolsko-ruska1831,Warszawa1899,s.443)twierdził,żefeldmarszałekI.Paskiewicz
niezatwierdziłobutychnajważniejszychwarunków.TomaszStrzeżekprecyzyjnieukazuje,żesąniejasności
zarównocodowarunkówprzedstawionychprzezgen.J.Krukowieckiego,jakistanowiska,jakiezająłwtejspra-
wierosyjskidowódca(Bitwa...,s.656-657,660-662).
36
TaksamoM.Swędrowski,Portret...,s.400.
37
Wedleibidem,s.397nOstrowskichciałocalićhonornarodu(iSejmu),aKrukowieckiemuchodziłoomaterialne,
fizyczneocalenienarodu(imiasta)”
.ZupełnienatomiastniemaracjiT
.Strzeżek(Bitwa...,s.658),twierdząc,
iżn7IXKrukowieckigrałrolęzbawcynarodu,nieświadom,żefaktyczniestałsiępowolnymnarzędziemgrze-
38
biącymnamiastkępolskiejpaństwowości”
.
L.Mażewski,Próba...,s.331-337;T
.Strzeżek,Bitwa...,s.694-702.
23
