Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sięrozwinąćnajszlachetniejszewytworykultury.Czykiedykolwiek
któryśzeznanychnamnarodówwzniósłsiębezobcegowpływu
znaturalnegostanuzwierzęcegonieokrzesanianawyższypoziom
rozwojukulturalnego?Ztymwiążesięściśleinnepytanie,
amianowicieto,czywogólejestmożliwe,byzjednejparyludzkiej
mogłysięwykształcićtakróżnerasy:nawetgdybychciećwesprzeć
tęwątpliwośćargumentaminaukprzyrodniczych,nieoznaczato,
żeformaludzka,postaćczłowieka,odzawszebyłatakwykształcona
istała,żewpierwszymokresieniemogławchłonąćwsiebienowych
wpływów,którewprocesiestopniowegotwardnieniaodcisnęłysię
trwalenawszystkichprzyszłychpokoleniach.Rozstrzygnięcietej
kwestiianinieleżywmoichzamiarach,anizapewnewogóleniejest
możliwezakończenietakosobliwegosporu;wystarczy,jeśli
stwierdzę,żeopowiadamsięzapierwszympoglądem,zgodnie
zktórymczłowiek,wyposażonywkulturę,tworzy,apotempod
wpływemwielkichwydarzeńświatowychirewolucjipoczęści
zwracasiękubarbarzyństwu,poczęścirozwijasiędalej
nazapoczątkowanychjużścieżkachkultury.Takizwrotniejest
zresztąwcaletaknienaturalny,jakimsięwpierwszejchwiliwydaje,
zwłaszczagdyweźmiemypoduwagę,jakbardzoludziestopniowo
sięrozdzieliliirozproszylinawielkimobszarzeziemi,jakpotem
niegdysiejszeukształtowanie,októrympierwsiwychodźcyjeszcze
pamiętali,musiałonieuchronniezaniknąćisięzatracićwśródrozlanej
szerokopotomności,pókinowewrażenia,spowodowaneprzez
zetknięciesięzobcymi,jużucywilizowanyminacjami,nieobudziły
wniejniejakowspomnieniaoczymśdawnozaginionyminie
przyswoiłyjejponowniepierwszychstopnikultury.
Zgodnieztymrozważymyterazdzieciństwonarodów,najpierw
naprzykładzietych,którezachowaływsobieniegdysiejsząformację
idoprowadziłyjądowspaniałegorozkwitu.
Tym,coowenarodyposiadały,byłwpierwszejkolejnościjęzyk,
podstawowyelementjednoczącypewnąliczbęludziwjedennaród
ibędącyfundamentemwszelkiegopóźniejszegorozwoju.Możemy
imusimyzgodniezesposobem,wjakiludziesięrozprzestrzeniali,
przyjąćistnieniejakiegośprajęzyka,którykryłwsobiezalążki
