Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
istatustoistotneelementyprowadzeniawojen,
ajednocześniezależąoduwarunkowańkulturowych
ipolitycznych.
Bezwątpieniastarciaczłowiekazezwierzętami
zczasemtraciłynaznaczeniuiustępowałymiejsca
zorganizowanymwalkommiędzyludźmi–choćmogły
oneodgrywaćnajistotniejsząrolęodmomentu
powstaniaspołeczeństw,aprzynajmniejodpierwszych
kontaktówmiędzyróżnymigrupamizbierackimi.
Cowięcej,należyostrożniepodchodzićdoczęsto
powtarzanegotwierdzenia,jakobywczesnekonflikty
miaływyłączniecharakterrytualnyiwrezultacie
odbywałysiętylkonaograniczonąskalę,atymsamym
nienależałydoprawdziwejhistoriiwojen;dowody
świadcząceocelachiformietychkonfrontacjisąbardzo
nieliczne.Ponadtorytualnycharakterwalkwcalenie
musiałoznaczać,żeniebyłyzamierzone,ciężkie
izabójcze,takjaknieświadcząotymrytuałynadal
obecne:mundury,muzykawojskowa,komendyczy
strukturydowodzenia.Otymwymiarzekonfliktów
zawszenależypamiętać.GdypułkownikJohnScott
opisywałXVII-wieczneKaraiby,spisałmiędzyinnymi
następująceuwagiokanibalizmiepraktykowanymprzez
rdzennychmieszkańców:
Jedząraczejzpogardy,przeżuwająctylkojedenkęs
iwypluwającgo.Chcąwtensposóbnakłonićsiebie
nawzajemdookrutnegoibezlitosnegopostępowania
zwrogiem,byzadowolićswychbogów.Wdużym
błędziebylizatemci,którzydonosili,żeIndianie
Południowizjadająsięnawzajemjakopożywienie.
Tegorodzajuzwyczajespołeczne,stanowiąceelement
dynamikigrupy,prawdopodobniewystępowały
odsamychpoczątkówkonfliktów.
[1]Herodot,
Dzieje
,tłum.SewerynHammer,Warszawa
