Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
SEKCJAA–MAKROCZĄSTECZKIINFORMACYJNE
Oddziaływanianiekowalencyjne
Strukturaprzestrzennabiałek,atakżedużekompleksyzawierającebiałka(patrz
tematA4)utrzymywanesądziękiwieluróżnymoddziaływaniomniekowalencyjnym.
Oddziaływaniaelektrostatyczneładunek-ładunek(mostkisolne)działająwfizjo-
logicznympHpoprzezgrupyzjonizowaneoprzeciwnymładunku.Przykłademmogą
byćoddziaływaniapomiędzydodatnionaładowanymiłańcuchamibocznymilizyny
iargininyaujemnienaładowanymiłańcuchamibocznymikwasuglutaminowego
ikwasuasparaginowegolubteżujemnienaładowanymiresztamifosforanowymiDNA
wprzypadkubiałekwiążącychDNA,takichjakhistony(patrztematC2).Oddziały-
waniaładunek-dipolidipol-dipolsąsłabszeipojawiająsiętylkowtedy,kiedyjedna
cząsteczkalubobiesądipolem.Wprzypadkutychoddziaływańbowiemniezbędne
jest,byprzynajmniejjednacząsteczkamiałaasymetrycznyrozkładładunku(rys.4a).
Nawetgrupynieobdarzoneładunkiem,takiejakgrupametylowa,mogąsięprzyciągać
poprzezobecnośćchwilowychdipoliwynikającychzruchuelektronów(siłydysper-
syjne).
ładunek–dipol
dipol–dipol
dyspersja
wiązanie
wodorowe
Rys.4.Przykłady:(a)siłvanderWaalsa,
(b)wiązańwodorowych
Wiązanianiekowalencyjnemiędzyelektrycznieobojętnymicząsteczkaminazywane
sąłącznieoddziaływaniamivanderWaalsa.Dużeznaczeniemająwiązaniawodo-
rowe.Tworząsiępomiędzykowalencyjniezwiązanymatomemwodoruwgrupie
donorowej(np.-O-Hlub-N-H)aparąniezwiązanychelektronównagrupieakcep-
torowej(np.O=C-lubN-)(rys.4b).Wiązaniawodoroweiinneoddziaływania
zudziałemdipolimającharakterkierunkowy,azatempomagajązdefiniowaćkształty
makrocząsteczkoweispecyfikęoddziaływańcząsteczkowych.Obecnośćsubstancji
nienaładowanychiniepolarnych,np.lipidów,wśrodowiskuwodnymwymusza
wysoceuporządkowanąstrukturęotaczającychjecząsteczekwody.Jesttonieko-
rzystneenergetycznie,ponieważzmniejszaentropięukładu.Wzwiązkuztymniepo-
larnecząsteczkiigrupyfunkcyjne,takiejakłańcuchyboczneaminokwasówalifa-
tycznychiaromatycznych,majątendencjędozlepianiasię,zmniejszająccałkowitą
powierzchnięwystawionąnadziałaniewody.Toprzyciąganiejestokreślanejako
