Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
podczasposiedzeniaRadyNieustającej16kwietnia1794r.PowyparciuzWar-
szawywojskrosyjskichAntoniSułkowskizestrachuprzedkonsekwencjami
swojejdziałalnościnarzeczkonfederacjioddałwładzominsurekcjitabakierkę
otrzymanąodSieversawGrodnie75.
Podobniejakjegostarszybrat,AntoniSułkowskistarałsiędziałaćnapłaszczyź-
niekulturalnejiedukacyjnej,leczjegoaktywnośćwkońcowymrozrachunkunie
przyniosładobrychrezultatów.Zmierzałaraczejdozniszczeniawszystkiego,co
Auguststarałsięzbudować.Antonirazemznajstarszymbratemdziałałwspółce
teatralnej,wktórejzajmowałsięsprawamiadministracyjnymiipersonalnymi.Jed-
nakjegoteatralnezainteresowaniabyłyznikome,oczymmożeświadczyćupadek
domukomediowegowRydzyniewczasiejegorządów76.Takżedziękipoparciu
AugustazasiadłwKomisjiEdukacjiNarodowej,której7lutego1774r.przedstawił
projektrozporządzaniadobramipozakoniejezuickim.Antonimiałswójduży
udziałwgrabieżytychdóbr—zatrzymałdlasiebiepodobno1,5mlnzłp.77.Wprze-
ciwieństwiedoAugustanieprzejawiałaspiracjianiuzdolnieńpedagogicznych.
Mimoże20października1786r.wydałoświadczenieodalszymwspieraniukon-
wiktówifundacjizałożonychprzezAugustawRydzynie,szybkopopadłwkonflikt
zpijarami,którychrektor—AtanazyJózefPomorzkant—nieprzychylniewyraził
sięoksięciu.WodpowiedziAntoniw1788r.nakazałsiłąwstrzymaćdziałalność
szkołyizawiesićjejfinansowanie.PodobnieuczyniłaKEN,któraprzestałafinan-
sowaćniezamożnychuczniówszlacheckich.Dopierow1791r.,poprzegranym
procesiezpijarami,książęAntoniponowniezacząłwspieraćfinansowoszkołę
rydzyńską,leczustanowionyprzezAugustakonwikt—zarównofunduszowy,
jakipłatny—niewznowiłswojejdziałalności,trwającejzaledwieprzez4lata78.
Wartojeszczezaznaczyć,że—jakprzystałonaSułkowskiego—chcący
dodaćsobieprestiżuAntonipełniłkolejnefunkcjewojskowe.Wlipcu1774r.
75
A.Trębicki:Opisaniesejmu…,s.127,152—159,236—238;VoluminaLegum.T.10.Kon-
stytucjeSejmuGrodzieńskiegoz1793roku.Oprac.Z.Kaczmarczyk,J.Matuszewski,M.Sczaniecki,
J.Wąsicki.Poznań1952,s.23—24,29,36—39,47—48,54,59,66,344,350—351,353—354,361,
365,367—368,371,383,385,387,390;L.Wegner:Sejmgrodzieńskiostatni:ustępod26sierpnia
do23września1793.Poznań1866,s.189—191,195—196;R.H.Lord:DrugirozbiórPolski.Przeł.A.Ja-
raczewski.WstępJ.Łojek.Warszawa1973,s.66—67,72—75,397;D.Dukwicz,M.Zwierzykowski:
SułkowskiAntoni…,s.535.
76
Budynekbyłnieużywanyipopadłwruinę,oczymświadczyraportojegostaniez1800r.,
zob.Warszawskiteatr…,s.X.Por.L.Preibisz:Zamek…,s.129.
77Volumina…,T.8,s.152;S.Załęski:HistoryazniesieniajezuitówwPolsceiichzachowanie
naBiałejRusi.T.2.Lwów1875,s.1—68;D.Dukwicz,M.Zwierzykowski:SułkowskiAntoni…,s.533.
78BKPAN,WypisyźródłoweJ.Baumgartazlat1725—1833zarchiwumSułkowskich(materiały
dopracydoktorskiej),ObwieszczenieksięciaAntoniegoSułkowskiego,rkp.13683,k.253;L.Preibisz:
Zamek…,s.128;S.Truchim:Szkoły…,s.112,120—131;J.Buba:Ożakach…,s.24—25;H.Bogdziewicz:
Szkołapijarska…,s.90—91.
48•
Prolog•
