Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PrzytymwZielonychwzgórzachAfrykiznajdujesięfragment,który
świadczy,żeprzeciwstawnemyśli,chociażrzadko,teżmusię
zdarzały:„Wojnatojedenznajważniejszychtematów,dotegotaki,
żenajtrudniejzewszystkiegojestpisaćprawdę,ipisarze,którzynie
widzieliwojny,powodowanizazdrościąstarająsięprzekonaćisiebie,
iinnych,żetotematmałoznaczącyalboprzeciwnaturze,albo
niezdrowy,kiedytaknaprawdępoprostuniezdarzyłosięimprzeżyć
tego,czegoniczyminnymniemożnazastąpić”.Odnośniedoważności
tematutrudnosięzHemingwayemniezgodzić,bojeślirzucićokiem
nahistorięludzkości,stajesięjasne,żeludzkośćniewychodziła
zwojen,co,choćmożeiprzeciwnaturze,jestjednakoczywistym
faktem,zatembyłobydziwnenegowaniewagitematuwojnywsztuce.
ILewTołstoj,któryswoimiopisamiwojennychdziałańskłonił
Hemingwayadotychrozważań,iStendhal,któregowymienia
Amerykaniec,bezwątpieniarozumielirzeczywisteznaczenietego
tematu;niedarmopierwszyznichwprowadziłwojnędotytułu
swojegonajbardziejznaczącego,najdoskonalszegopodwzględem
zamysłuirealizacjidzieła,adruginietylkoprzesłużyłjakointendent
siedemipółrokuprzyNapoleonie,aleiopowiedziałotym
wdziennikachiutworachliterackich.
ZpunktuwidzeniahistorykaliteraturyrosyjskiejLeonida
Grossmana(jużtuwspomnianego)1914rokstałsiępunktem
zwrotnymdlaspojrzenialudzkościnawojnę.Twierdzion,
żefilozoficznadoktrynawojny,jakąstworzonow1815roku,pojawiła
sięstolatpóźniej–w1915,przekazawszyswojejnastępczyniniemałą
dawkę„przemyśleńispostrzeżeń”.Grossmanuważa,żenajlepszymi
filozofamiwojnywXIXwiekuokazalisięartyścipsycholodzy
(literaci).Udałosięimobalićtylestarychzabobonówouroczystych
przemarszachwygranychwojen,ozewnętrznychefektachwojennych
działańisymfonicznympiękniewielkichbitew,udałosięimobnażyć
takąnieodwracalnąprawdęotrudnejcodziennościwojennychspraw
