Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
ławników(scabini),obradomprzewodniczyłstarszyokreślanyjakomagister
scabinorum(schepmagister)13.
Zapiskiznajdującesięwksiędzezlat1453–1471zostałysporządzone
podczasposiedzeńsąduławniczegoStarejWarszawy:wielkich,zwykłych
sądówgajonychoraznadzwyczajnychposiedzeńławy.Sądywielkie(iudi-
ciummagnumbannitum,iudiciummagnumgeneralebannitum)odbywały
siętrzyrazywroku,wpiątki:wstyczniuprzedświętemTrzechKróli
(6stycznia)lubponim,wkwietniulubnapoczątkumajaorazwpaź-
dziernikuwokolicachdniaśw.Jadwigi(15października).Obradysądu
wielkiegokontynuowanownastępnymdniu,wsobotę,podczasposie-
dzeniasądowegookreślanegowopublikowanejksiędzejakoparvum.Sądy
zwykłe(iudiciumbannitum,iudiciumcommunebannitum)miałymiejsce,
podobniejaksądywielkie,wpiątki.Wźródlewidocznyjestprzewidziany
prawemdwutygodniowyrytmposiedzeńsądowych,aczkolwiekczęstona-
stępowałydłuższeprzerwy.Wksiędzezlat1453–1471wielokrotniemo-
żemyspotkaćinformacjeoposiedzeniachsądowych,którenieprzyniosły
żadnegopisemnegorezultatu,ajedynienotkęNichilestactum(peractum)14.
WStarejWarszawieniebyłprzestrzeganynakazprzerwywposiedzeniach
sądowychwokresieWielkiegoPostuiAdwentu.Ławazbierałasięza-
równowpiątkiprzedniedzielamicykluwielkopostnego(m.in.Invocavit
w1457,1462,1465r.,Letarew1454,1456,1459,1460,1461r.),jak
iwgrudniu.Wtymostatnimprzypadkunajczęściejsądymiałymiejsce
przeddniemśw.Łucjilubponim(m.in.wlatach1456,1457,1458,1461,
1462,1463),alezdarzałosię,żeostatniwrokusądgajonyzwoływano
wpiątekprzedBożymNarodzeniem(wroku1458i1460).Odlat50.
XVw.corazwiększąrolęodgrywaływStarejWarszawieposiedzeniasądowe
określanejakoiudiciumemptum15,sądywykupione.Stanowiłyonerodzaj
sądównadzwyczajnych,zwoływanychwewszystkiednitygodnia,zwyjąt-
kiemniedziel.Częstojakojednazestronwystępowaliwnichprzybysze16,
wprzypadkuktórychpełniłyonefunkcjęsądówgościnnych(kilkakrot-
niepojawiasięzresztąokreślenieiudiciumhospitaleemptum17).Zapewne
wzwiązkuztaką,anieinnąfunkcjąsądówwykupionych,określeniatypu
iudiciumhospitaleczyneccessariumpojawiająsięwomawianymźródle
tylkowyjątkowo18.
13A.Wolff,SkładradyiławymiastaStarejWarszawywlatach1381-1527,DRocznik
Warszawski”,6,1965,s.13–14.
14Np.s.41,49,55,60,63.
15Por.KsięgiławniczemiastaStarejWarszawy,s.195,198(1450r.),219(1452r.).
16Np.nr988,1002,1040,1047–1050.
17Por.s.98,110orazKsięgiławniczemiastaStarejWarszawy,s.219(1452r.).
18S.45.
