Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
„Zbawca”czyzdobywca?
PolacyiNapoleonpodczas
„pierwszejwojnypolskiej”1806–1807
WielkaArmiawzaborzepruskim•drogaNapoleonaodJenydoBerlina•dlaczegocesarz
potrzebujePolaków?DąbrowskiiWybickipodejmująryzyko•czyDPolacygodnisąbyć
narodem”?Kościuszkoodmawiacesarzowi•poznańskitriumfDąbrowskiegoiWybic-
kiego•WielkopolskaDzruca”pruskąwładzę•Napoleonwobecsprawypolskiejjesienią
1806roku•czyWarszawapójdziewśladyPoznania?Wahaniawarszawskiejarystokracji
•entuzjaściisceptycy:codaNapoleon,cogrozizjegostrony?•chwałaigehenna
kampaniizimowej•Dbohaterdwóchwieków”iDtrusiazWalewic”•powołanieKomisji
Rządzącej•dlaczegoPolacypoparliNapoleona?Uciążliwiwyzwoliciele•jaksformować
armięwdwamiesiące?Laurybojoweiprozażyciacodziennegoarmii•bohaterowie
idezerterzy•ostatnietygodniewojny•rokowaniawTylżyiichefekty
D[ś]spostrzegliśmyomilęodmiastacałepolapokrytepojedynczymiżoł-
nierzamiwsurdutachróżnejbarwy,nieśliwszyscybrońkolbądogóryiszukali
suchychprzeprawpopolach,nadrodzebowiembyłobłotopokolana”.Widok
francuskiejpiechotywkraczającejdozaborupruskiegojesienią1806rokuzasko-
czyłnietylkoosiemnastoletniegoDezyderegoChłapowskiego,alerównieżwielu
innychpostronnychobserwatorów.Niemałezdziwieniebudziłyteżniskana
pierwszyrzutokadyscyplinanapoleońskichżołnierzy,ichwyglądipostawa.
DKiedyśmysięprzypatrywalitemuwojsku–wspominałAntoniBiałkowski,
kolejnywówczasnastolatek,któryniebawemmiałzostaćoficeremarmiiKsię-
stwaWarszawskiego–niemogliśmywyjśćzpodziwienia,jakimsposobem
mogłotakiewojskozwyciężyćnaszychPrusaków,którzy[ś]dalekoporządniej
iregularniejubranymibyli.[ś].Dotegoprzechodzącniezachowywaliżad-
negoporządku;wszeregachszlikrokiem[ś]beztaktu,brońbezbagnetów
niosąckolbamidogóry,aciąglezsobąrozmawiając”.Tojednakpozory–jak
zauważyłChłapowski:DPrzedsamymmiastem[ś]uderzonowbębny,zbiegli
sięwszyscyistanęliwkolumnieszeregami,wmgnieniuokapozwijalipłaszcze,
popoprawialikapelusze[ś];wojskojaknajregularniejszesięzjawiło,maszeru-
jączmuzykąnaczelekrokiemżywympodwójnymdomiasta”
1
.
Nieulegawątpliwości,iżmieszkańcyWielkopolski,którychoczomwlisto-
padzie1806rokuukazałysiępierwszeoddziałyWielkiejArmii,mielipełne
1D.Chłapowski,Pamiętniki,t.1:Wojnynapoleońskie1806–1813,Poznań1899,s.3;A.Biał-
kowski,Wspomnieniastaregożołnierza,Gdynia2003,s.2–3.
