Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
ROZDZIAŁ1
mowywwynikuuszkodzeniaOUN,doktóregodoszłowokresieod2.do6.r.ż.
dziecka[Parol,1989;Panasiuk,2008]6.
Kolejnymetapemprecyzowaniategoterminujestnazwaniedokształceniemowy
pochodzeniakorowegozaproponowanaprzezH.MierzejewskąiD.Emilutę-
Rozya[1998].AutorkiwZestawieniuformzaburzeńmowypogłębiająinterpretację
terminuZ.Kordyl.Wedługnichniedokształceniemowypochodzeniakorowego
tonzaburzenierozwojumowydzieckawynikającezuszkodzeniakorymózgo-
wejprzedwykształceniemsięprawidłowofunkcjonujących:słuchufonemowego
lub/ikinestezjiartykulacyjnej,lub/iinnychogniwukładufunkcjonalnegomowy.
Uszkodzenieuniemożliwiaprawidłowekształtowaniesiękorowychprogramów
odpowiedzialnychzaopanowaniemowy(systemujęzykowego).Wefekciewystę-
pujązakłóceniastrukturjęzykowychiprzebiegukomunikacji(głośnejiwpiśmie)
[Mierzejewska,Emiluta-Rozya,1998].Pierwszyczłonnazwy,podobniejak
wdefinicjiZ.Kordyl,wskazujenastanniepełnegofunkcjonowaniastruktur
językowych.Drugaczęśćinformujeomożliwychprzyczynachniedokształcenia,
azatemopatomechanizmiezaburzenia.Jestnimuszkodzenieokolickoryodpo-
wiedzialnychzaprawidłowefunkcjonowaniejęzykowychprogramów-przede
wszystkim-słuchowychikinestetyczno-ruchowych7.Autorkipodkreślająbardzo
wczesnewystąpieniepatologicznychzmianwOUN,wbardzokonkretnychjego
obszarach.Wprowadzenietegoterminupozwalanaodróżnieniezaburzeniamowy
pochodzeniakorowegoudzieci,uktórychprzebiegrozwojumowyodpoczątku
jestnieprawidłowy,odzaburzeńafatycznychnabytychpookresieprzyswojenia
kompetencjijęzykowej,tzn.odafazjidziecięcejnabytejiafazjiosóbdorosłych.
Kolejneterminy:wrodzonezaburzeniarozwojumowy,wrodzonyniedorozwój
ekspresjisłownejorazwrodzonyniedorozwójekspresjiirecepcjisłownej,wska-
zująprzedewszystkimnabardzowczesneuszkodzenieOUN[Tarczyńska,1982;
Dilling-Ostrowska,1982].Zkoleiokreślenia:niedorozwójekspresji;ekspresji
irecepcjisłownejcharakteryzująrównieżgłówneobjawywyróżnionychform
zaburzenia,któresąrejestrowaneprzedewszystkimjakodominującetrudności
budowaniapoprawnychwypowiedzilubteżjakomieszaneujawniającesięjed-
nocześniewrozumieniumowyiwwypowiadaniu.Jednakżesamterminnniedo-
rozwój”maznaczeniepejoratywneinegatywnienetykietuje”dziecko.
WMiędzynarodowejStatystycznejKlasyfikacjiChoróbiProblemówZdro-
wotnychICD-10opracowanejprzezMiędzynarodowąOrganizacjęZdrowia
(WHO)wszystkiedefiniowanezaburzeniamająprzypisanyodpowiednikod
literowo-liczbowy.Zaburzeniarozwojumowyznajdująsięwgrupiezaburzeń
6Należyzauważyć,żewpublikacjachJ.Panasiukwyraźnajestkonsekwencjaautorkiwnazy-
waniuzaburzeńrozwojumowyijęzykaudzieciwwynikuuszkodzeniaOUN-doukończenia
1rokużycia-alalia,wokresieod2.do6.rokużycia-niedokształceniemowyotypieafazji,
apoukóńczeniu7rokużycia-afazja.
7JesttoodwołaniedokoncepcjiA.Łurii[1967].
