Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JustynaSchollenberger
Wstydliwebrzydale
DarwinwPodróżynaokręcie„Beagle”,pierwszymwydanymprzezniego
dziele,napołytylkonaukowym,mieszczącymsięwpoetyceniezwykle
wówczaspopularnejliteraturypodróżniczej,dzielisięzczytelnikamitakże
swoiminie-eksperckimiobserwacjamiprzyrody.Darwin-naukowiecoraz
Darwin–zdumionypodróżnikwymieniająsięwrolinarratora.Dzięki
temuotrzymujemyopisyzwierzątokreślanychprzezniegojakonśmieszne”
czyngłupie”.Cociekawe,towłaśnieptakiwystępująnajczęściejjako
stworzeniabudząceczęstonietylepodziw,ilezniesmaczenie,zakłopota-
nie,zdumienie.WAmerycePołudniowejeuropejscypodróżnicystykają
siępierwszyrazzptakamipadlinożernymi,któremająwyglądnzłośliwy
izły”.Spotykająwreszcieptaki,którymbrakujeinstynktustrachuprzed
człowiekiem:przedewszystkimgłuptaki,aleteżwszystkieptasiegatunki
naArchipelaguGalapagos.Śmiechipogardę(wprostnotowaneprzez
przyrodnika)wzbudzająte,któreniespełniajązałożonego,choćzazwyczaj
nieuświadamianegowzorcaptaka,awiecstworzenialekkiego,wolnego,
swobodnego,trzymającegosięodczłowiekanadystans24.Wśródtychdzi-
waczniezachowującychsięptakówznajdujemyopiswyjątkowointeresu-
jącyzewzględunaporuszanewartykulewątki.TakDarwinpiszeoturko
wąsatymPteroptochosmegapodius:
Doprawdynietrzebawielkiejimaginacji,bypomyśleć,żeptaksięwstydzi,świa-
domyswejprześmiesznejpostaci.Gdysięgoporazpierwszy,chciałobysięzawołać:
nToożyłiuciekłzjakiegośmuzeumźlewypchanyokaz”.Dużotrudutrzebazadać
sobie,bygozmusićdolotu,aniebiegateż,leczskacze.Rozmaitegłośnekrzyki,
którewydajeschowanywkrzakachsąrówniedziwacznejakjegowygląd25.
Ciekawszeodniewątpliwiezdumiewającegowygląduptakajeststwier-
dzenie,żeobserwatorniemożepowstrzymaćsięodwrażenia,iżzwierzę
wstydzisięswojegowyglądu.Oczywiściebardzoostrożnienależałobypod-
chodzićdotezy,iżDarwinzakładawystępowanieuczuciawstyduuptaka.
Całytenopismabyćjaknajbardziejplastyczny,jaknajlepiejoddziaływać
nawyobraźnięczytelnika(którego,jaksiętuzakłada,takżerozśmieszyłby
wyglądturko).
24
Ideałtenspełniaznaddatkiemrybitwa(tern),którazachwyciłaDarwina:nnietrzebawiele
imaginacji,bywyobrazićsobie,żetakiejasne,delikatneciałozamieszkiwaćmusijakiśwędrujący
duszekzbajki”.K.Darwin,Podróżnaokręcie„Beagle”,przeł.K.W
.Szarski,Warszawa1959,s.484.
25
Tamże,s.288.
30
