Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
JADWIGALACH-ROSOCHA
ciuestetycznym–podmiotowo,podpostaciąprzedstawieniazbudowanegozjego
treści.Obydwarodzajedoznańumożliwiająwiedzęgnostyczną,ukrywającąsię
wnieprzebranymbogactwieznaczeńkulturowychsymboli.
Rozpoznawanietychsymbolima–wedługC.G.Junga–znaczenieestetyczne,
etyczneipraktyczne:
Sąonemianowicieśrodkiempomocniczym,którypozwalausunąćnerwicowerozszcze-
pienia,przywracającświadomościtegoduchaiowąpostać,jakieludzkośćoddawiendaw-
nauważałazazbawienneiuzdrawiające.Stanowiąonerepresentationscollectives,które
począwszyodczasówprehistorycznych,umożliwiałytakkoniecznyzwiązekświadomości
znieświadomością.Dotegozespolenianiemożedojśćaninadrodzeintelektualnej,ani
praktycznej,ponieważwpierwszymwypadkubuntujesięsferainstynktów,wdrugimzaś
opierająsiętemurozumimoralność.Każderozszczepieniewsferzenerwicpsychogennych
poleganategorodzajusprzeczności,którąprzemienićwjednośćmożnatylkozapomocą
symbolu5.
Jednostkaodciętaodtegoźródłainspiracjipotrafiodróżniaćto,czegojest
sprawcą,odtego,cosięwniejizniądziejeniezależnieodświadomychintencji
czywoli,zachowywaćsięrozsądnieidziałaćskuteczniewświecieprzyrody.Nie
potrafisięjednakzdobyćnaprzedsięwzięciatwórcze,sprzeciwiającesięwpo-
bieżnymoglądzielogiceprzyczynowo-skutkowej.Niedecydującsięnapoznanie
mądrościprzechowywanejprzezjaźń,człowiekskazujesięnawewnętrznenie-
pokojeikonflikty,narażasięnaniebezpieczeństwojejirracjonalnychwpływów.
Negującważnośćimpulsówrodzącychsięwjejnajgłębszychpokładach,separuje
świadomośćodnieświadomościipozbawiasięmożliwościpoznaniarzeczyosta-
tecznych.
Wśródfilozofówmożliwośćwychowaniaczłowiekaprzezwartościprzeżycia
estetycznegodoceniająprzedewszystkimmyślicielezajmującysięestetyką,ado
takichnależymiędzyinnymiWładysławStróżewski.Zauważaon,żeperspektywę
wychowaniaprzezprzeżycieestetyczneurealniaposiadanieprzezkażdegoczło-
wiekawłasnejaksjologicznejstruktury.Jestonanietylkoradykalnieindywidu-
alnaihierarchiczna,aletakżedynamicznaidialektyczna,charakteryzującasię
harmoniąlubdysharmonią.Zawierawsobieczynnikideterministyczneiindeter-
ministyczne,obejmujewartościwszystkichrodzajów,nietylkomoralne:oprócz
aktualnychipotencjalnych–takżeurzeczywistnioneipostulowane;obokpozy-
tywnych–negatywne.Jakotakamożebyćsprawnyminstrumentemocenianiaze-
wnętrznychbodźcówiwewnętrznychpodnietpobudzającychrozwójipożądaną
przemianęosoby.
Jeślikulturaprzeżywakryzys,takjakobecnie,tojejuczestnicymogązapomo-
cąwspomnianejstrukturyzdobyćsięnawysiłektworzeniawartościodbudowu-
jącychzdolnośćkulturywinspirowaniuludzidoaktywnościtwórczej,nieczęsto
jednakpodejmująsiętakiegozadania.
5C.G.Jung,Archetypyisymbole.Pismawybrane,Warszawa1993,s.236.
